Φύλο και μετακινήσεις - η εμπειρία των Ελληνίδων

(English version)

Στις 9 Μαρτίου, είχα την ευκαιρία να μιλήσω στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Την εκδήλωση διοργάνωσε η ομάδα «Αριστερά» του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, με αφορμή την Ημέρα της Γυναίκας.

Φυσικά, δεν μπορούσα να μιλήσω για το τι ισχύει σε άλλες χώρες, οπότε περιορίστηκα στην περιγραφή της δικής μας εμπειρίας (της οποίας τα πολλά ζητήματα δυσκολεύτηκα πολύ να χωρέσω στον καθορισμένο χρόνο).

Η ομιλία μου και οι φωτογραφίες που τις συνοδεύουν είναι παρακάτω:

 

Κυρίες και κύριοι,

Καλησπέρα σας. Αρχικά, θα ήθελα να ευχαριστήσω την κ. Κουντουρά και την Αριστερά που με κάλεσαν. Είναι μεγάλη τιμή για μένα που βρίσκομαι εδώ και σας απευθύνομαι για ένα θέμα που, όχι μόνο επηρεάζει τόσο βαθιά την ποιότητα της ζωής μας, αλλά κοστίζει ζωές κάθε χρόνο. Θα ήθελα επίσης να ευχαριστήσω θερμά τους Ευρωπαίους φορολογούμενους που με δικά τους έξοδα με έφεραν εδώ σήμερα.

Πέταξα τόσα χιλιόμετρα, με τόσα έξοδα, μόνο για να μιλήσω για 10 λεπτά. Και σας ρωτάω: Πώς μπορώ να εξηγήσω το τι ισχύει στους ελληνικούς δρόμους σε 10 μόνο λεπτά; Ζούμε σε μια χώρα που τα αυτοκίνητα παρκάρουν με ασφάλεια στα πεζοδρόμια ενώ οι οδηγοί τους περπατούν στο δρόμο δίπλα τους.

 

Όπου η αστυνομία δεν πιστεύει ότι οι τροχαίες παραβάσεις αξίζουν την προσοχή της. Γιατί άλλωστε; Αφού και οι ίδιοι παρκάρουν παράνομα. 

Στην Ελλάδα οι δικυκλιστές οδηγούν στα πεζοδρόμια και κορνάρουν στους πεζούς να κάνουν στην άκρη γιατί ...εμποδίζουν. Ζούμε στη χώρα του παραλόγου... 

 

Ποιες είμαστε

Οι «Μαμάδες στο δρόμο», μεγάλωσαν σε αυτή τη δυστοπία και τη θεωρούσαν δεδομένη, όπως όλοι. Μόνο αφού βγήκαμε στο δρόμο με το παιδικό καροτσάκι καταλάβαμε την παράνοια. Σκοπός της ομάδας μας είναι να σώσουμε ζωές φέρνοντας τη λογική στους ελληνικούς δρόμους.

Σήμερα η ομάδα μας δεν περιλαμβάνει μόνο μαμάδες: είμαστε πάνω από 1.000 άτομα, άνδρες και γυναίκες, από 18 έως 87, με ή χωρίς παιδιά.

 

Φροντίδα

Σε όλο τον κόσμο, το βάρος της φροντίδας παιδιών, ασθενών και ηλικιωμένων πέφτει κατά κανόνα στις γυναίκες. Δεν θα εξετάσουμε τους λόγους εδώ, αλλά μπορούμε να δούμε τις επιπτώσεις: ενώ τόσο οι άνδρες όσο και οι γυναίκες μετακινούνται από το σπίτι στη δουλειά και αντίστροφα, οι γυναίκες κάνουν επιπρόσθετα πολλές άλλες διαδρομές, π.χ. προς το σχολείο ή τον παιδικό σταθμό, τους παππούδες, το γιατρό, το φαρμακείο, την παιδική χαρά, το παντοπωλείο, τα μαθήματα μπαλέτου, τον αγώνα ποδοσφαίρου.

 

Κατά τη διάρκεια αυτών των διαδρομών, τα μεγαλύτερα προβλήματά μας είναι

• Έλλειψη χώρων για περπάτημα

• Ελάχιστες επιλογές μεταφορικών μέσων

• Ασφάλεια

 

Α. Έλλειψη χώρων για περπάτημα

Τα ελληνικά πεζοδρόμια είναι στενά και δεν έχουν σχεδιαστεί για να είναι προσβάσιμα. 

 

Αυτά που είναι προσβάσιμα, δεν χρησιμοποιούνται για περπάτημα, αλλά ως χώροι στάθμευσης.

Οι ελιγμοί ανάμεσα στα εμπόδια, επιμηκύνουν κάθε διαδρομή. Το να χώνεσαι ανάμεσα σε σταθμευμένα αυτοκίνητα κάθε φορά που πλησιάζει ένα αυτοκίνητο, να βγαίνεις για να κρυφτείς ξανά έπειτα από λίγα μέτρα, αμέτρητες φορές σε κάθε διαδρομή, πολλαπλασιάζει τον χρόνο που χρειάζεται για κάθε απόσταση. 

 

 

Οι ανάπηροι, οι ηλικιωμένοι και τα παιδιά βρίσκουν ότι δύσκολα μπορούν να κάνουν ακόμη και τον γύρο του τετραγώνου στο οποίο μένουν. Εξαναγκάζονται σε «κατ’ οίκον περιορισμό» με δυσμενή αποτελέσματα για τη σωματική και ψυχική τους υγεία. Για αποστάσεις άνω των 5 λεπτών, οι περισσότεροι χρησιμοποιούμε αυτοκίνητο ή μηχανάκι. 

 

Β. Ελάχιστες επιλογές μεταφορικών μέσων

Με ελάχιστες εξαιρέσεις, τα δρομολόγια των λεωφορείων και του μετρό είναι ακτινωτά, δηλαδή όλα καταλήγουν στο κέντρο της πόλης. Εάν ο προορισμός μας είναι κατά μήκος μιας από αυτές τις διαδρομές, εντάξει. Αν όχι, δεν υπάρχει πρόβλεψη.

Ας ρίξουμε μια ματιά σε αυτόν τον χάρτη μιας τυχαίας διαδρομής, την οποία μια φίλη πρέπει να κάνει 3 φορές την εβδομάδα για να φροντίσει τα πεθερικά της.

Βλέποντας τους χρόνους που δίνονται πάνω αριστερά, θα διαπιστώσετε πως, με λεωφορείο, το ταξίδι διαρκεί 3 φορές περισσότερο από όσο με αυτοκίνητο. Η ταχύτητα των λεωφορείων δεν είναι πολύ μεγαλύτερη από το περπάτημα, χωρίς μάλιστα να υπολογίζεται ο χρόνος αναμονής. Για τους χρόνους αναμονής, αξίζει ένα ολόκληρο κεφάλαιο. Θα περιοριστώ να δείξω μια συλλογή από φωτογραφίες χρόνων αναμονής.

Οι γυναίκες είναι πολυάσχολοι άνθρωποι: πρέπει να προλάβουμε τη δουλειά, τις δουλειές του σπιτιού, τη φροντίδα παιδιών ή ηλικιωμένων. Δεν έχουμε χρόνο για χάσιμο. Η φίλη μου πήρε τελικά αυτοκίνητο – τώρα έχουν δύο.

Δεν μπορούν όλες οι οικογένειες να αντέξουν το κόστος δύο αυτοκινήτων (ή ακόμη και ενός). Όταν υπάρχει ένα, χρησιμοποιείται συνήθως από τον σύζυγο, που συνήθως δουλεύει τις περισσότερες ώρες, ώστε να μπορεί να περάσει λίγο χρόνο με την οικογένεια. Όπου δεν υπάρχει, οι γονείς λείπουν από το σπίτι πολύ περισσότερο. Περιττό να πούμε ότι η απουσία τους δεν είναι χωρίς αντίκτυπο στα παιδιά.

 

Γ. Ασφάλεια

Το να περπατάς δίπλα από οχήματα που τρέχουν δεν είναι καθόλου αστείο. Θυμάμαι πως κάποιοι οδηγοί περνούσαν τόσο γρήγορα, που το ρεύμα του αέρα ταρακουνούσε το καρότσι.

Λίγο να αποσπαστεί η προσοχή του οδηγού, π.χ. από ένα κινητό, μπορεί να έχει μοιραία αποτελέσματα. Οι τραγωδίες γίνονται πρωτοσέλιδα, αλλά σύντομα ξεχνιούνται.

 

Είναι αυτός ο μόνος κίνδυνος; Όχι βέβαια. Ακόμη και η απλή διάσχιση του δρόμου είναι επικίνδυνο σπορ, γιατί οι οδηγοί δεν σταματούν στις διαβάσεις.

Τα φανάρια έχουν πολύ μικρή διάρκεια για τους ηλικιωμένους και όχι μόνο. Μερικές φορές πρέπει να περιμένει κανείς στη μέση μιας πολυσύχναστης λεωφόρου, όπου υπάρχει λίγος χώρος για ένα καρότσι.

 

Δεν υπάρχουν εναλλακτικές: οι υπέργειες διαβάσεις είναι σπάνιες και οι υπόγειες σκοτεινές και επικίνδυνες. Οι γυναίκες δεν μπορούν να τις χρησιμοποιήσουν ως μέσο διέλευσης, ειδικά τη νύχτα.

 

Τέλος, υπάρχει και η παρενόχληση. Μου έχουν βάλει χέρι στον ηλεκτρικό. Μου έχουν κλέψει το πορτοφόλι στο λεωφορείο. Όταν είναι γεμάτο, δεν μπορείς καν να καταλάβεις ποιος το έκανε. Αλλά τα ΜΜΜ είναι πάντα υπερπλήρη, γιατί απλώς δεν είναι αρκετά συχνά. Και μετά οι στατιστικολόγοι απορούν πώς γίνεται, παρά την Κρίση, ο κόσμος να αγοράζει ακόμη περισσότερα αυτοκίνητα.

Μπορεί να είναι ακριβά, μπορεί να πήζουν στην κίνηση, μπορεί να συμβάλλουν στην ατμοσφαιρική ρύπανση, αλλά τουλάχιστον, όταν οδηγώ, νιώθω πιο ασφαλής από ότι σε οποιοδήποτε άλλο μέσο μεταφοράς. Αυτό, φυσικά, υπονομεύει κάθε προσπάθεια βιώσιμης κινητικότητας.

 

Παντού κίνδυνος

Πριν από μια εβδομάδα, ένα τρένο στοίχισε τη ζωή σε δεκάδες ανθρώπους. Η συντριβή αποκάλυψε χρόνια κακοδιαχείρισης, κακών υποδομών και επικίνδυνων πρακτικών πίσω από την πλάτη των πολιτών. Όλοι οι εμπλεκόμενοι στους σιδηρόδρομους γνώριζαν. όμως τα παράπονά τους δεν εισακούστηκαν ποτέ. Το ίδιο συμβαίνει και με τους ελληνικούς δρόμους: έχουμε ενημερώσει κάθε αρχή για τις δυσκολίες και τους κινδύνους που αντιμετωπίζουμε καθημερινά. Και ξέρουμε ότι είναι ενήμεροι, γιατί κάθε 4 χρόνια, λίγο πριν τις εκλογές, μας θυμούνται και μας υπόσχονται ότι όλα μας τα παράπονα θα διευθετηθούν. Μέχρι σήμερα, δεν έχουμε δει κάτι τέτοιο.

Έχουμε απογοητευτεί από κάθε εκλεγμένο αντιπρόσωπο, από όλες τις πλευρές του πολιτικού φάσματος. Η φωνή μας δεν φαίνεται να επηρεάζει τις αποφάσεις τους ούτε στο ελάχιστο.

Είμαστε όμως μαμάδες. Αυτό το θέμα επηρεάζει τα παιδιά μας και, όταν πρόκειται για τα παιδιά μας, απλά δεν μπορούμε να τα παρατήσουμε. Θα συνεχίσουμε με πείσμα μέχρι να βελτιωθεί η κατάσταση, έως ότου οι δρόμοι μας είναι πιο ασφαλείς.

Ευχαριστώ