6η Παγκόσμια Εβδομάδα Οδικής Ασφάλειας

Αυτή την εβδομάδα τιμάται, σε όλο τον κόσμο, η 6η Παγκόσμια Εβδομάδα Οδικής Ασφάλειας. Η εβδομάδα θεσπίστηκε από τον ΟΗΕ και τον ΠΟΥ και τιμάται, κάθε μονό έτος, από το 2007.
Ο στόχος των δύο παγκόσμιων οργανισμών είναι η αντιμετώπιση της πανδημίας των τροχαίων, που αποδεκατίζουν τον πληθυσμό, και αποτελούν πρώτο αίτιο θανάτουστις ηλικίες κάτω των 30 ετών. 

 

Τα τροχαία οφείλονται σε διάφορους παράγοντες. Όμως, όποιο και αν είναι

το αίτιο ενός τροχαίου, η ταχύτητα με την οποία κινούνται οι εμπλεκόμενοι είναι καθοριστική για την έκβασή του. Για παράδειγμα, η σύγκρουση δύο πεζών (5 χλμ την ώρα) δεν έχει καμία σοβαρή επίπτωση. Μια σύγκρουση με ποδήλατο (20 χλμ/ώ) μπορεί να επιφέρει εκδορές και κατάγματα. Όσο μεγαλύτερη η ταχύτητα, τόσο μεγαλύτερη η πιθανότητα μοιραίας έκβασης, για τον απλούστατο λόγο ότι το σώμα μας δεν είναι σχεδιασμένο για να κινείται σε υψηλές ταχύτητες.

Φέτος, η εβδομάδα Οδικής Ασφάλειας δίνει έμφαση στη μείωση των ταχυτήτων στις αστικές περιοχές. Ο ΟΗΕ και ο ΠΟΥ προτείνουν την θέσπιση ανώτατου ορίου ταχύτητας τα 30 χλμ σε κάθε κατοικημένη περιοχή. Γιατί;

Ας δούμε το παράδειγμα της Ελλάδας: στη χώρα μας, το 49% των τροχαίων συμβαίνουν σε κατοικημένες περιοχές, ενώ ένας στους τέσσερις νεκρούς από τροχαίο είναι πεζός. Όπως δείχνουν οι μελέτες του ΠΟΥ, ένα άτομο που θα χτυπηθεί από διερχόμενο όχημα με ταχύτητα 30 χλμ/ώρα θα τραυματιστεί, αλλά θα ζήσει. Όσο η ταχύτητα ανεβαίνει, τόσο μειώνονται οι πιθανότητες επιβίωσης. Στα 50 χλμ/ώρα, η πιθανότητα επιβίωσης των πεζών έχει ήδη μειωθεί στο 10%. Με υψηλότερες ταχύτητες, ο θάνατος γίνεται βεβαιότητα.

Ο ΟΗΕ και ο ΠΟΥ θεωρούν πως η θέσπιση χαμηλότερων ταχυτήτων είναι επιβεβλημένη, για διάφορους λόγους:

Πρώτον, για την προστασία της ζωής. Οι δύο οργανισμοί θεωρούν πως τίποτα δεν είναι τόσο βιαστικό που να αξίζει να χαθούν μερικές ζωές στο δρόμο. Άλλωστε, η μέση ταχύτητα στα αστικά κέντρα δεν είναι πάνω από 25 χλμ/ώρα (συχνά μάλιστα πολύ χαμηλότερη). Η μείωση των ταχυτήτων δεν θα επιφέρει σημαντικές καθυστερήσεις.

Μικρότερες ταχύτητες σημαίνει περισσότερη ασφάλεια στους δρόμους. Πιο ασφαλείς δρόμοι σημαίνει πως περισσότεροι άνθρωποι θα τολμούν να περπατήσουν ή να ποδηλατήσουν, πράγμα που θα οδηγήσει σε έναν πιο υγιεινό τρόπο ζωής. Μια τακτική ήπια άσκηση, όπως το περπάτημα, συμβάλλει στη μείωση του σωματικού βάρους, των καρδιαγγειακών παθήσεων, κτλ. Ιδίως την εποχή του κορωνοϊού, η δημιουργία δρόμων που θα ενθαρρύνουν την πεζή ή ποδηλατική μετακίνηση είναι ακόμη πιο επιτακτική.

Η ενθάρρυνση των βιώσιμων τρόπων μετακίνησης (περπάτημα, ποδηλασία) θα οδηγήσει μοιραία σε μείωση της χρήσης του αυτοκινήτου. Λιγότερα αυτοκίνητα σημαίνει λιγότερα καυσαέρια στον αέρα που αναπνέουμε, αλλά και μείωση των αερίων του θερμοκηπίου.

Οι δρόμοι υψηλών ταχυτήτων παράγουν θόρυβο και ρύπανση που υποβαθμίζουν το περιβάλλον γύρω τους. Δίπλα τους κατοικούν μόνο όσοι δεν έχουν την οικονομική άνεση να ζήσουν αλλού. Τέτοιοι δρόμοι είναι επίσης επικίνδυνοι. Οι άνθρωποι αποφεύγουν να περπατούν δίπλα τους ή να τους διασχίζουν. Όταν δεν μπορούν να κάνουν αλλιώς, θέτουν τη ζωή τους σε κίνδυνο. Ιδιαίτερα για ηλικιωμένους, ανάπηρους και παιδιά, οι δρόμοι αυτοί λειτουργούν είτε εντελώς απαγορευτικά είτε ως παγίδα θανάτου. Με λίγα λόγια οι δρόμοι που επιτρέπουν υψηλές ταχύτητες υποβαθμίζουν και θέτουν σε κίνδυνο τη ζωή των πιο ευάλωτων από εμάς.

Οι δρόμοι υψηλών ταχυτήτων είναι ιδιαίτερα επικίνδυνοι για τα παιδιά. Λόγω του μικρού τους μεγέθους δεν γίνονται εύκολα αντιληπτά πίσω από εμπόδια ή άλλα οχήματα, λόγω ανωριμότητας του εγκεφάλου τους δεν μπορούν να εκτιμήσουν σωστά απόσταση και ταχύτητα και, λόγω παρορμητικότητας και ελλιπούς κρίσης, δεν μπορούν να προφυλαχθούν από τον κίνδυνο. Κάθε μέρα 3.000 παιδιά σκοτώνονται ή τραυματίζονται βαριά στους δρόμους όλου του κόσμου. Ένα παιδί μπορεί να ζήσει αν χτυπηθεί με ταχύτητα 30 χλμ/ώρα. Με ταχύτητα 80 χλμ/ώρα, ελάχιστα θα επιβιώσουν.

Για όλους αυτούς τους λόγους, ο ΟΗΕ προτείνει τη μείωση των ορίων ταχύτητας σε κατοικημένες περιοχές. Η Διακήρυξη της Στοκχόλμης, που ψηφίστηκε το 2020 και υιοθετήθηκε από πολλές κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο, προτρέπει στο σχεδιασμό Δρόμων για τη Ζωή.

Οι «Μαμάδες+ στο Δρόμο» συμφωνούμε. Θέλουμε δρόμους στους οποίους τα παιδιά μας θα μπορούν να παίξουν και να περπατήσουν χωρίς φόβο. Θέλουμε να τα δούμε να πηγαίνουν μόνα στο σχολείο, όπως κάναμε κι εμείς κάποτε. Θέλουμε να δούμε τους γονείς μας να κάνουν βόλτα στη λιακάδα χωρίς να τους πνίγει το καυσαέριο. Κι όταν θέλουμε να πεταχτούμε στο φούρνο ή το σούπερ-μάρκετ, θέλουμε να το κάνουμε χωρίς να έχουμε μάτια και στην πλάτη για τα διερχόμενα αυτοκίνητα. Θέλουμε να κοιμόμαστε ήσυχα όταν τα παιδιά μας βγαίνουν με τους φίλους τους το βράδυ.

Τριάντα χιλιόμετρα δεν είναι λίγα. Όταν θέλω μία ώρα και βάλε για να πάω στη δουλειά το πρωί, που, με βάση το χάρτη, είναι στα 18 χιλιόμετρα, πόση είναι η ταχύτητά μου; Αυτό που μας καθυστερεί στις πόλεις δεν είναι τα όρια ταχύτητας, αλλά οι συχνές στάσεις και το πήξιμο από άλλα αυτοκίνητα. Αν όσοι διανύουν μικρές αποστάσεις ανακαλύψουν ότι μπορούν να πηγαίνουν με τα πόδια ή μικροοχήματα χωρίς κίνδυνο, θ’ αφήνουν το αμάξι στο γκαράζ. Οι δρόμοι θ’ ανασάνουν και, όσοι πηγαίνουμε μακρύτερα, θα ταξιδεύουμε γρηγορότερα, χωρίς να πατήσουμε καν το γκάζι.

Η ταχύτητα δεν λύνει προβλήματα. Αντίθετα τα αυξάνει, σε κάθε περίπτωση. Και ενώ μας δίνει την ψευδαίσθηση ότι πηγαίνουμε γρηγορότερα, αυτή η αίσθηση συντρίβεται σε κάθε μποτιλιάρισμα.

«Πάω αργά γιατί βιάζομαι» έλεγαν οι παλιοί. Οι «Μαμάδες+ στον Δρόμο» υποστηρίζουμε τον περιορισμό των ορίων ταχύτητας. Πιστεύουμε ακράδαντα ότι η ασφάλεια του παππού που περνά το δρόμο, του εφήβου που πάει φροντιστήριο, του νηπίου που ξέφυγε από το χέρι της μάνας, είναι πολύ πιο πολύτιμη από τα πέντε λεπτά που ίσως να κερδίσω γιατί άργησα να ξεκινήσω.

Υποστηρίζουμε ταχύτητες 30 χλμ/ώρα σε όλες τις κατοικημένες περιοχές και την αυστηρή εφαρμογή των ορίων ταχύτητας, τόσο με κατασκευαστικές παρεμβάσεις στο οδικό δίκτυο (σαμαράκια, ειδικός σχεδιασμός) όσο και με αποτελεσματική επιτήρηση. Υποστηρίζουμε δρόμους ασφαλείς, που θα ενθαρρύνουν τη βάδιση και την ποδηλασία, και θα κάνουν τις πόλεις μας πιο ευχάριστες. Υποστηρίζουμε, τέλος, την απομάκρυνση από το αυτοκινητοκεντρικό μοντέλο, που κάνει τις πόλεις μας εχθρικές προς τους ανθρώπους και δηλητηριάζει τον αέρα που ανασαίνουμε.

Λόγω της πανδημίας, οι «Μαμάδες+ στο Δρόμο» θα αποφύγουμε τις δράσεις πολλών ατόμων. Σκοπεύουμε όμως να δηλώσουμε την επιθυμία μας για βιώσιμους δρόμους σε κάθε υπεύθυνη αρχή και να πιέσουμε ώσπου να γίνουν πραγματικότητα. Σας καλούμε να υπογράψετε μαζί μας την επιστολή του ΠΟΥ προς τους ηγέτες όλων των χωρών, η οποία θα παραδοθεί σε διάσκεψη κορυφής για την οδική ασφάλεια που θα πραγματοποιηθεί το 2022 (μπορείτε να δείτε μετάφρασή της εδώ). Σας προτρέπουμε επίσης να υπογράψετε την αντίστοιχη επιστολή του Ινστιτούτου Οδικής Ασφάλειας Πάνος Μυλωνάς. 

Ας βάλουμε στόχο με κάθε τρόπο να κάνουμε τις πόλεις μας πιο ασφαλείς, για όλους μας.