Προστίμων συνέχεια

Το προηγούμενο άρθρο μου ήταν ιδιαίτερα δηκτικό όσον αφορά τη μείωση των προστίμων του ΚΟΚ.

Θέλω όμως να διευκρινίσω κάτι: δεν είμαι θυμωμένη απλώς γιατί μειώθηκαν τα πρόστιμα του ΚΟΚ.
Είμαι θυμωμένη γιατί
μειώθηκαν δωρεάν - έτσι, χάρισμα στους επικίνδυνους οδηγούς, χωρίς καμία μεταρρύθμιση που θα τα κάνει πιο αποτελεσματικά - ενώ από την άλλη δεν προβλέπεται καμία ελάφρυνση για τους νόμιμους, καλούς οδηγούς.

Εξηγούμαι:

Σήμερα, η τήρηση του ΚΟΚ περιορίζεται σε μπλόκα και πρόστιμα. Τίποτα άλλο. (Αν εσείς ξέρετε καμία άλλη πρωτοβουλία της τροχαίας, του Υπουργείου κτλ, για την προώθηση της εφαρμογής του ΚΟΚ, παρακαλούμε να μας την πείτε.)

Το παράλογο της σημερινής πρακτικής
Πώς όμως συνετίζουμε ένα νεαρό με μηχανάκι όταν του γράφουμε πρόστιμο γιατί δε φορά το κράνος, τάχα για τη δική του ασφάλεια, αλλά τον αφήνουμε να συνεχίσει το δρόμο του οδηγώντας χωρίς κράνος;

Δεν είναι προφανές πως κάθε άνθρωπος θα καταλήξει στο συμπέρασμα ότι το πρόστιμο δεν έχει στόχο την ασφάλεια του νεαρού, αλλά την οικονομική του αφαίμαξη, προς όφελος του κράτους;

Το ψάρι βρωμάει απ' το κεφάλι
Κακά τα ψέμματα, οι άνθρωποι είναι αγελαία ζώα. Κοιτούν τι κάνει ο μπροστάρης τους και κάνουν κι αυτοί το ίδιο. Αν οι ισχυροί της κοινωνίας φορούν μια μόδα, θα αντιγραφεί και θα φορεθεί ως το τελευταίο χωριουδάκι. 
Όταν λοιπόν οι πολίτες βλέπουν τις ελίτ της χώρας (πολιτικούς αρχηγούς και ανώτατα εισοδήματα) να παρανομούν ασυστόλως, αποφεύγοντας τις συνέπειες επιδεικτικά (από πολύ παλιά), τι παράδειγμα παίρνουν; Aκόμη και τα όργανα της τάξης (που θεωρητικά θα έπρεπε παραδειγματίζουν στην τήρηση του νόμου, όχι μόνο να την επιβάλλουν) δε φορούν ζώνη, παρκάρουν ανενδοίαστα στα πεζοδρόμια και οδηγούν σε πεζόδρομους!

Η αντίδραση των οδηγών
Αντιμέτωποι με τέτοιες πρακτικές, οι οδηγοί δεν εκπαιδεύονται, αντίθετα, αμύνονται, με δυο πολύ επικίνδυνες συμπεριφορές:

α) Προσποιητή συμμόρφωση (μείωση ταχύτητας εκεί που υπάρχουν κάμερες, αποφυγή σημείων όπου γίνονται μπλόκα, κτλ)

β) Ηθελημένη ανυπακοή σε όλες τις άλλες περιπτώσεις (βγάλσιμο του κράνους και αύξηση ταχύτητας μόλις ξεπεραστεί το επικίνδυνο σημείο, κτλ.)

Η επιείκια των αστυνομικών
Αυτό δεν είναι το μόνο πρόβλημα: οι αστυνομικοί, που είναι στην πλειοψηφία τους άνθωποι με ανθρωπιά, εισπράττουν την αρνητική στάση των πολιτών και ανταποκρίνονται με την επιείκια που δε δείχνει το κράτος. Πολλές φορές αφήνουν τους παραβάτες να φύγουν με κλήση για ένα μικρότερο (και φθηνότερο) παράπτωμα, όπως πολύ σωστά εντοπίζει και η εισήγηση της Επιτροπής Ασφάλειας της Βουλής. Δεν είναι τυχαίο το πόσο λίγες κλήσεις δίνονται για παραβίαση Στοπ και ερυθρού σηματοδότη, παρόλο που όλοι ξέρουμε πόσοι περνούν με κόκκινο.

Αδικαιολόγητη ακρίβεια
Άλλωστε, όπως γράφει ο Αλέξανδρος Α., καλός φίλος των "Μαμάδων", "Στην Ολλανδία, το πρόστιμο για παραβίαση ερυθρού σηματοδότη είναι 230 ευρώ.  Η Ολλανδία θεωρείται οτι έχει τα ακριβότερα πρόστιμα στην Ευρώπη. Εδώ είμαστε πλούσιοι και το έχουμε 700/350 ευρώ;  700 ευρώ πρόστιμο είναι ένας μισθός, για πολλούς.  Αν δεις τι γίνεται στους δρόμους, θα δεις οτι ο ερυθρός σηματοδότης παραβιάζεται συστηματικά.  Οι πολίτες προφανώς δεν φοβούνται το πρόστιμο, όχι γιατί είναι χαμηλό, αλλά γιατί δεν επιβάλλεται. [...] θα προτιμούσα 20 ευρώ πρόστιμα για παράνομη στάθμευση, αλλά να γράφονται βροχή, παρά τα 80/40 ευρώ που είναι τώρα που γράφονται στα παλιά μας τα παπούτσια." Στη Φινλανδία, τα πρόστιμα είναι αντίστοιχα με το εισόδημα του παραβάτη.

Τι πιστεύουμε

Οι Μαμάδες δεν είναι αντίθετες με τη μείωση. Είναι αντίθετες με τη σκέτη μείωση. Πιστεύουμε πως αν είναι μεμονωμένο, ένα πρόστιμο, μικρό ή μεγάλο, δεν πρόκειται να βελτιώσει κανενός την οδική συμπεριφορά. Αντίθετα, πιστεύουμε πως  κάθε παραβάτης θα πρέπει να υφίσταται επιπτώσεις αντίστοιχες με το είδος της παράβασης.

Η ασφάλεια, πάνω από την είσπραξη
Για παράδειγμα, όπως έχουμε πει και παλιότερα "Σε περίπτωση μη χρήσης ζώνης ή κράνους, τα άτομα να υποχρεούνται να τα φορέσουν και να αφήνονται ελεύθερα με μια σύσταση".

Δηλαδή ο νεαρός που αναφέραμε παραπάνω, θα πρέπει να φορέσει το κράνος και να φύγει, χωρίς να πληρώσει ούτε λεπτό.
Αν όμως δεν έχει κράνος, θα πρέπει ν' αφήσει τη μηχανή και να συνεχίσει το δρόμο του με τα πόδια, με λεωφορείο, με ταξί. Χωρίς να πληρώσει μία στο κράτος, το οποίο θα του δώσει το μηχανάκι του όταν θα έχει το κράνος του μαζί και -γιατί όχι- αφού θα έχει παρακολουθήσει ένα ειδικό μάθημα οδικής ασφάλειας.
Αυτό το μέτρο έχει άμεσο κόστος για τον οδηγό (χάνει χρόνο, δε μπορεί να συμμετέχει στα όσα θα κάνουν οι φίλοι του, δε μπορεί να πάρει το κορίτσι του, κτλ) αλλά κανένα όφελος για το κράτος, οπότε δε μπορεί να αντιμετωπιστεί με κυνισμό. Οι αστυνομικοί θα μπορούν να το επιβάλλουν χωρίς ηθικούς ενδοιασμούς, ενώ οι νεαροί θ' αρχίσουν να προβληματίζονται. Αν εξακολουθούν να μην καταλαβαίνουν, τουλάχιστον θα συμμορφώνονται για να μη μείνουν χωρίς μέσο.

Απομάκρυνση του επικίνδυνου οδηγού 
Και τι συμβαίνει με παραβάσεις που θέτουν σε κίνδυνο τη ζωή, όπως η παραβίαση Στοπ ή ερυθρού σηματοδότη, η υπερβολική ταχύτητα, η οδήγηση υπό την επήρρεια αλκοόλ; 

Παραβίαση ερυθρύ σηματοδότη στην Πάτρα που κατέληξε σε τροχαίο.

Ούτε σ' αυτή την περίπτωση έχουν νόημα τα πρόστιμα, αν ο οδηγός αφεθεί να συνεχίσει. Αντίθετα, θα πρέπει άμεσα να απομακρύνεται από το όχημα. Μάλιστα, για μεγαλύτερη ασφάλεια (δική του και των άλλων) θα πρέπει να του αφαιρούνται δίπλωμα και άδεια κυκλοφορίας (για όσους είναι υπό την επήρρεια αλκοόλ ή ουσιών, ίσως και για πάντα). Ο οδηγός θα μπορεί να ξαναοδηγήσει όταν αποδείξει ότι έγινε άξιος να ξαναβγεί στο δρόμο.
Πώς όμως θα αποδείξει κάτι τέτοιο; 

Αναμόρφωση και κοινωνική εργασία
Εδώ είναι που πρέπει να εισαχθεί ο θεσμός της κοινωνικής εργασίας που σήμερα είναι άγνωστος στην Ελλάδα. Όσοι διαπράττουν επικίνδυνες παραβάσεις θα υποχρεούνται να εργαστούν σε νοσοκομεία και κέντρα αποκατάστασης τραυματιών, εξυπηρετώντας θύματα τροχαίων για να δουν από κοντά τι μπορεί να προκαλέσει η συμπεριφορά τους. Κατά τη διάρκεια της εργασίας τους θα παρακολουθούνται από κοινωνιολόγο και ψυχολόγο που θα γνωματεύσουν κατά πόσο το "μάθημα" αφομοιώθηκε. Εκτός από αυτό, θα πρέπει να παρακολουθήσουν (με επιτυχία) μαθήματα ασφαλούς οδήγησης, σε πιστοποιημένα κέντρα εκπαίδευσης. Τέλος, το δίπλωμα που θα τους δίνεται θα πρέπει να είναι επισημασμένο, ώστε να αφαιρείται άμεσα σε περίπτωση νέας παράβασης (και ο οδηγός να παραπέμπεται αυτή τη φορά σε ποινική διαδικασία).

Κίνητρα για τους καλούς οδηγούς

Αντίστροφα, οι οδηγοί που επιδεικνύουν επανειλημμένα καλή οδική συμπεριφορά, που όσες φορές σταματηθούν σε μπλόκα ή παρατηρηθούν από κάμερες στο δρόμο είναι εντάξει, που οδηγώντας προσεκτικά γλιτώνουν χιλιάδες ευρώ από το εθνικό σύστημα υγείας, αυτοί θα πρέπει να αναταμείβονται με γενναίες μειώσεις ασφαλίστρων, τελών κυκλοφορίας κτλ. 

Εάν το κράτος επιθυμεί να μειώσει τα τροχαία και όλα τα κόστη (κοινωνικά, οικονομικά) που αυτά συνεπάγονται, θα πρέπει να δείξει εμπράκτως ότι προτεραιότητά του δεν είναι η είσπραξη προστίμων.

Συχνότεροι έλεγχοι

Τέλος ερχόμαστε σ' αυτό που έλεγε ο φίλος Αλέξανδρος προηγουμένως: αν τα πρόστιμα είναι αραιά, οι οδηγοί θα παρανομούν, βασιζόμενοι στο νόμο των πιθανοτήτων. Γι αυτό  οι έλεγχοι θα πρέπει να είναι συχνοί και να γίνονται αιφνιδιαστικά, σε διαφορετικά σημεία και απρόβλεπτες ώρες. Και αν οι χαμηλότερες τιμές βοηθήσουν τους αστυνομικούς να δείχνουν μεγαλύτερη αυστηρότητα, τότε μάλιστα, να μειωθούν, αρκεί περισσότεροι από τους κακούς οδηγούς να έρχονται αντιμέτωποι με το νόμο κάθε φορά που η συμπεριφορά τους δημιουργεί προβλήματα στους συμπολίτες τους.

Και κάτι ακόμη: έχουμε μιλήσει για το φαινόμενο των γονιών που μεταφέρουν τα παιδιά τους στο σχολείο με μηχανές, χωρίς κράνος. Γιατί (παρόλο που το πρόβλημα είναι γνωστό) δε γίνονται μπλόκα στα σχολεία; Όχι για να παραπεμφθούν οι γονείς για έκθεση ανηλίκου σε κίνδυνο, αλλά για να εκπαιδευτούν ώστε να καταλάβουν τον κίνδυνο που διατρέχουν, και να περάσουν μετά το μήνυμα και στα παιδιά τους.

__________________
Ενημέρωση: λίγες μέρες αφότου ανέβασα αυτό το άρθρο, ένας χρήστης του Facebook, δημοσίευσε τη δική του εμπειρία με τη Βρετανική τροχαία και απέδειξε πως όσον αφορά την πρόληψη τροχαίων και το "σωφρονισμό" των οδηγών, όπου υπάρχει θέληση, υπάρχει και τρόπος. 

(Το κείμενο της ανάρτησης είναι:
"Γίνεται πολύ συζήτηση στην Ελλάδα για την έλλειψη οδηγικής παιδείας αυτες τις ημέρες, μετά το τραγικό πολύνεκρο ατύχημα. Επιτρέψτε μου να μοιραστώ την εμπειρία μου από το UK, μια θετική εμπειρία σε σχέση με την οδηγική παιδεία και πώς αυτή αποκτάται.
Πριν από λίγους μήνες πήρα την πρώτη μου κλήση για υπερβολική ταχύτητα. 59m/h σε ενα τμήμα του M4 που το όριο ειναι 50m/h (ναι καλά διαβάσατε, 50 μίλια όριο σε εθνική οδό). Μου έδωσαν δυο επιλογές: 1. Να πληρώσω πρόστιμο και να πάρω 3 πόντους στο point system ή 2. Να παρακολουθήσω για μία μέρα ενα μάθημα οδικής ασφάλειας σχετικό με την υπερβολική ταχύτητα (Speeding Awareness Course).
Η αστυνομία οργανώνει μαθήματα οδικής ασφαλείας για τους παραβάτες, αντί να τους κόβει απλά πρόστιμα!
Το course κράτησε 4 ώρες, ήταν εξαιρετικά ενδιαφέρον, έμαθα πολλά και έγινα ακόμα πιο προσεκτικός οδηγός.
Η Βρετανία είναι στη 2η θέση στον κόσμο στην οδική ασφάλεια.
Η οδηγική παιδεία (και η παιδεία γενικότερα) δεν ειναι αφηρημένη έννοια. Καλλιεργείται συστηματικά με συγκεκριμένες δράσεις και στοχευμένα μέτρα.
Για να μην πεθαίνουν παιδιά στην άσφαλτο."
Μπορείτε να διαβάσετε το πρωτότυπο στο FB, ή την αναδημοσίευσή του.)

__________________

Πηγή εικόνων: πρώτη, δεύτερη, τρίτη.