Γονείς και Ποδήλατο

Το τελευταίο διάστημα βιώνουμε όλοι μας την αύξηση της κυκλοφορίας ποδηλάτων, τις μαζικές ποδηλατικές βόλτες, εκδρομές, πορείες, διαδηλώσεις, διεκδικήσεις. Η εικόνα που λίγο πολύ όλοι έχουμε είναι ότι πρόκειται για μια μόδα. Ότι κυρίως αυτόν το τρόπο μετακίνησης επιλέγουν οι νέοι 20-35 χρόνων, που δεν έχουν την οικονομική άνεση να πάρουν αυτοκίνητο, που έχουν άπλετο ελεύθερο χρόνο, που δεν έχουν οικογενειακές υποχρεώσεις-παιδιά. Είναι όμως έτσι; Ή μήπως είναι ένας μύθος, μια προκατάληψη, μια δικαιολογία για να απαλλαχτούμε προσωπικά από το δικό μας μερίδιο ευθύνης στη κυκλοφοριακή ζούγκλα τούτης εδώ της πόλης; Αυτά τα ερωτήματα μου προέκυψαν, όταν άρχισα να παρατηρώ ότι και οικογένειες με μικρά παιδιά έχουν επιλέξει πια το ποδήλατο σαν ένα πρόσθετο, συμπληρωματικό ή ακόμα και αποκλειστικό τρόπο μετακίνησης. Τα ερωτήματα αυτά προσπάθησα να τα απαντήσω όχι μόνη μου, αλλά αφουγκραζόμενη τους ίδιους τους ανθρώπους που έχουν κάνει την παραπάνω επιλογή. Παρακάτω θα συναντήσετε παρατηρήσεις, ερωτήματα, σκέψεις, συναισθήματα και λογικούς συνειρμούς ανθρώπων ενηλίκων, με οικογένεια, με παιδιά, που προτιμούν το ποδήλατο σα μέσο μεταφοράς και το προωθούν σαν παράδειγμα, στάση ζωής και οδικής μετακίνησης στα μικρότερα μέλη της οικογένειάς τους.

Έως τώρα ήταν κυρίαρχη η επιλογή της αποκλειστικής χρήσης Ι.Χ. για έναν οικογενειάρχη. Πραγματικά το αυτοκίνητο είναι χρήσιμο και μπορεί να σε μεταφέρει εύκολα, γρήγορα και δυστυχώς σ' αυτή τη χώρα (παρά την αύξηση της τιμής της βενζίνης) και οικονομικότερα απ'ότι η χρήση των Μέσω Μαζικής Μεταφοράς (για μια οικογένεια πάντα μιλάμε). Γιατί όμως για όλες τις άλλες επιλογές μας το μότο “εύκολα και γρήγορα” έχει στις μέρες μας αρνητική φόρτιση, ενώ στη μετακίνηση δεν επικρατεί η ίδια νοοτροπία; Ποιος είναι υπέρ του “εύκολου και γρήγορου” φαγητού, ποιος δεν υποψιάζεται μια “εύκολη και γρήγορη” επαγγελματική ή κοινωνική άνοδο ή ένα “εύκολο και γρήγορο” κέρδος, ποιος δε φοβάται τις συνέπειες μιας “εύκολης και γρήγορης” σεξουαλικής επαφής; Επιπλέον ας δούμε και λίγο το θέμα της ασφάλειας. Γιατί οι χιλιάδες ετησίως νεκροί, τραυματίες και παραπληγικοί δεν καταφέρνουν να μας πείσουν, ότι η χρήση του Ι.Χ. έχει καταντήσει εγκληματική; Γιατί να είναι πιο επικίνδυνη η χρήση ενός μέσου που κατά μέσο όρο επιτυγχάνει τα 15χλμ ανά ώρα, αντί του μέσου που κατά μέσο όρο επιτυγχάνει τα 90 χλμ ανά ώρα; Τα πεσίματα από ποδήλατο από μόνα τους θα επιφέρουν μώλωπες, εκδορές και στη χειρότερη περίπτωση κανένα σπάσιμο (φορώντας φυσικά κράνος και έχοντας σωστό εξοπλισμό). Μόνο εάν εμπλακεί αυτοκίνητο σε σύγκρουση με ποδήλατο είναι σίγουρο πώς θα υπάρξει θάνατος. Από μόνο του το ποδήλατο δε θα σε σκοτώσει, το αυτοκίνητο όμως; Ας βρεθεί κάποιος συμπατριώτης μας που να μην έχει χάσει συγγενή, φίλο, γνωστό σε τροχαίο και θα τον ζηλέψουμε όλοι. Πόσους όμως πραγματικά γνωρίζουμε που να έχουν χάσει τη ζωή τους από τη χρήση ποδηλάτου -και φυσικά δεν εννοώ αυτούς που τους παρέσυρε κάποιος οδηγός Ι.Χ.- εννοώ αυτούς που για κάποιο λόγο έπεσαν από μόνοι τους από το ποδήλατο. Θα συνεχίσω ρωτώντας πόσο οικολογικά ευαίσθητη ή ορθή είναι η επιλογή της μετακίνησης με μέσα που χρησιμοποιούν παράγωγα πετρελαίου; Ή ακόμα και το ερώτημα πόσο δημόσιο χώρο θα κερδίζαμε στις πόλεις εάν δεν υπήρχε αυτός ο αριθμός και κατ' επέκταση ο όγκος αυτοκινήτων σε κίνηση αλλά και παρκαρισμένων;

Τι κερδίζει τώρα ένας γονιός που εκπαιδεύει από μικρά τα παιδιά του στην κίνηση στο δρόμο; Η πολιτεία θεωρεί ότι με 20 θεωρητικά μαθήματα και 15 ώρες πρακτική εξάσκηση οδήγησης στο δρόμο και εφόσον κάποιος πετύχει στις “εξετάσεις” μπορεί να έχει δίπλωμα και κατ' επέκταση να οδηγεί στα 18 του χρόνια. Η εμπειρία μας όμως δείχνει ότι ένας τέτοιος οδηγός είναι τραγικά επικίνδυνος, ειδικά μετά από 6 μήνες – 1 χρόνο, όταν πια του φύγει ο φόβος της ταχύτητας και θεωρήσει ότι έμαθε για τα καλά! Βγάζοντας όμως τα παιδιά σταδιακά, ελεγχόμενα (αρχίζοντας με δρόμους ήπιας, μετά χαμηλής κυκλοφορίας και σιγά-σιγά και σε δρόμους με μεγαλύτερη κίνηση) από τα 6-7 τους χρόνια στο δρόμο – και δεδομένου ότι έχουν ήδη 1-2 χρόνια πριν κατακτήσει την ισορροπία του ποδηλάτου σε πάρκα και αυλές-, έχεις τουλάχιστον 7-8 χρόνια μέχρι να διεκδικήσουν το δικαίωμά τους να κυκλοφορούν ελεύθερα μόνα τους -πρώτα στη γειτονιά ή στην εξοχή- και άλλα 3-4 χρόνια μέχρι να διεκδικήσουν και το πρώτο τους Freeday ή Critical Mass ή ποδηλατική εκδρομή, ολομόναχα ή με φίλους. Σημαίνει δηλαδή ότι ένας γονιός έχει το λιγότερο 10 χρόνια για να εκπαιδεύσει το παιδί του στη συνετή και κατ' επέκταση ασφαλέστερη οδική κυκλοφορία. Φαντάζομαι ότι κανείς δε θα διαφωνήσει στο ότι στη δεύτερη περίπτωση τα παιδιά είναι καλύτερα προετοιμασμένα και εξοπλισμένα για το οδικό χάος που επικρατεί εκεί έξω. Επιπλέον η φύση της μετακίνησης με ποδήλατο είναι τέτοια που το παιδί εξοικειώνεται στη φιλοσοφία ότι “αξία έχει η διαδρομή και το ταξίδι και όχι ο προορισμός αυτός καθαυτός”.

Για πολλούς από εμάς είναι πολύ δύσκολο όταν δούμε μια οικογένεια να ποδηλατεί στο δρόμο, να μην αναφωνήσουμε ένα ή και περισσότερα από τα παρακάτω:

• “Μπράβο” (με απορία και ενίοτε με θαυμασμό), δαγκώνοντας τη φράση “Μπράβο θάρρος”
• “Που πάτε εσείς;” (με πολύ απορία σα να βλέπουμε εξωγήινους)
• “Να προσέχετε” (με δήθεν στοργή, αλλά περισσότερο με απαξία για τους “ανόητους” γονείς)

Μήπως όμως οι άνθρωποι αυτοί δε θέλουν ή έχουν βαρεθεί ν' ακούν τέτοια σχόλια; Μήπως απλά θα 'ταν πιο χρήσιμο εφόσον συναντήσουμε κάποιον από αυτούς στο δρόμο, εάν είμαστε οδηγοί απλά να κόψουμε ταχύτητα και να τους προσπεράσουμε κρατώντας μια απόσταση ασφαλείας; Μήπως αν είμαστε πεζοί να μην τους κοιτάξουμε σαν ζόμπι και απλά να τους χαμογελάσουμε ενθαρρυντικά, αντί να σχολιάσουμε; Μήπως τουλάχιστον να προβληματιστούμε σιωπηρά; Ή μήπως τέλος να παραδειγματιστούμε από την κυκλοφοριακή τους επιλογή;