Μεγάλος Περίπατος; Ναι, τον θέλουμε. Αλλά τον θέλουμε σωστό!

Τα έργα για τον «Μεγάλο Περίπατο» της Αθήνας ξεκίνησαν. Ξαφνικά, η βασιλίσσης Όλγας έγινε κιτρινοκόκκινη κι η Πανεπιστημίου απέκτησε κώνους και τροχονόμους. Λωρίδες έκλεισαν, το μποτιλιάρισμα ήταν προεδρικής κλίμακας (όπως όταν μας επισκέπτεται πρόεδρος ξένης χώρας). 

Μετά το κομφούζιο ο Δήμος έσπευσε να κυκλοφορήσει οδηγίες για νέες διαδρομές, αλλά η ζημιά είχε γίνει. Ο Περίπατος ξεκίνησε με ...έμφραγμα και οι πολίτες ήταν καυστικοί:

Κύριε δήμαρχε, κύριοι σχεδιαστές, ο Περίπατος είναι μια καλή ιδέα:

Η Αθήνα χρειάζεται εναλλακτικούς τρόπους μετακίνησης γιατί η πόλη δεν μας χωρά όλους, αν θέλουμε ένα όχημα των 6 τμ για κάθε μας μετακίνηση. Χρειάζεται τρόπους μετακίνησης που θα μειώσουν τα καυσαέρια που αναπνέουμε κάθε μέρα. Χρειάζεται περισσότερο δημόσιο χώρο. Ιδιαίτερα τώρα με την πανδημία, χρειάζεται ευρυχωρία για να αποφεύγεται η μετάδοση μικροβίων. Τέλος, χρειάζεται χώρους για περπάτημα, για βόλτα, γυμναστική και αναψυχή.

Ναι, ξέρουμε ότι ώσπου να συνηθίσουμε θα είναι δύσκολο. Θα υπάρξουν, παράπονα, γκρίνια, εκνευρισμός. Αλλά μετά θα κοιτάμε τη νέα μας πόλη και θ’ απορούμε: μα πώς ζούσαμε παλιά;

Όμως:

Ας μη βάζουμε το παπούτσι πριν απ’ την κάλτσα
Για να κατέβει όλος ο κόσμος που θέλετε και να ποδηλατήσει ή να περπατήσει, χρειάζεται τρόπους να έρθει. Αν δεν μπορεί να έρθει ποδηλατώντας ή περπατώντας πώς θα έρθει; Με το αυτοκίνητο; Μα ο περιορισμός του αυτοκινήτου είναι το ζητούμενο!
Χωρίς τροφοδοτικές διαδρομές με πεζοδρόμια που περπατιούνται, χωρίς τροφοδοτικούς ποδηλατόδρομους και χωρίς συγκοινωνίες, ο Μεγάλος Περίπατος θα μείνει άδειος. Πώς θα φτάσει ο πεζός ως το κέντρο; Ο ποδηλάτης, πώς θα επιστρέψει;
Οι συγκοινωνίες είναι απαραίτητες, ιδίως σε μια πόλη μεγάλη και χτισμένη σε λόφους, όπως η δική μας. Δεν είμαστε Ολλανδία, πώς να το κάνουμε. Τα ΜΜΜ ούτε θα αυξηθούν ούτε θα γίνουν πιο αποτελεσματικά από μόνα τους. Όμως χωρίς αυτά, ένας πεζόδρομος που ξεκινά από μια αυτοκινητοθάλασσα και καταλήγει απότομα σε μια άλλη, δεν έχει νόημα.

Ας μην ταΐζουμε τον χορτάτο
Γιατί να προσθέσουμε χώρο για τους πεζούς στην Πανεπιστημίου; Δεν θυμάμαι να στριμώχτηκα ποτέ στα φαρδιά της πεζοδρόμια. Άλλωστε, κακά τα ψέμματα, περίπατος δίπλα σε αυτοκίνητα, που τέμνεται μάλιστα από διαδρομές αυτοκινήτων δεν έχει νόημα. Οι Ερμού και Αρεοπαγίτου λειτουργούν γιατί δεν υπάρχει αυτοκίνηση δίπλα στο χώρο των πεζών.
Οι κάθετοι της Πανεπιστημίου (Αμερικής, Χ. Τρικούπη, Μπενάκη κτλ) έχουν απαράδεκτα στενά πεζοδρόμια. Στα πεζοδρόμια της παράλληλης Σόλωνος, δεν χωρούν δυο άνθρωποι δίπλα-δίπλα. Γιατί να μην πεζοδρομήσουμε έναν από αυτούς τους δρόμους ή την οδό Σόλωνος; Εφόσον έχει ήδη μεγάλη φοιτητική κίνηση λόγω της Νομικής και πλήθος βιβλιοπωλείων, γιατί να μην γίνει ένας παράδεισος φοιτητών και διανοούμενων, με βιβλιο-καφέ και αναψυκτήρια σ’ όλο το μήκος του δρόμου και τους πεζούς να μπορούν επιτέλους να περάσουν άφοβα; 
Αντίθετα, τώρα που μισοκλείνει η Πανεπιστημίου, το στενό φαράγγι που είναι η Σόλωνος θα γίνει αφόρητο από κίνηση και ρύπανση καθώς επίσης και εξαιρετικά επικίνδυνο.

 

Επίσης, γιατί να πεζοδρομηθεί η Β. Όλγας με τα φαρδιά της πεζοδρόμια, και να μην πεζοδρομηθεί η Αρδηττού; Τα στενά πεζοδρόμιά της δεν επαρκούν για τους κατοίκους του γειτονικού Μετς και τους επιβάτες των ΜΜΜ που περνούν από εκεί. Σε ορισμένα σημεία, το πεζοδρόμιο εξαφανίζεται εντελώς. Η Αρδηττού όμως είναι ένας τέλειος δρόμος για βόλτα, με θέα την Ακρόπολη και τον ναό του Ολυμπίου Διός. Η πεζοδρόμησή της θα αναζωογονούσε όλη την περιοχή και, καθώς συνδέεται εύκολα με τον περίπατο της Αρεοπαγίτου, θα γινόταν πόλος έλξης επισκεπτών.
Με ποια κριτήρια επιλέγονται οι δρόμοι που θα πεζοδρομηθούν;

Κλίμα και χρώμα

Είπαμε δεν είμαστε Ολλανδία της βροχής και της ομίχλης. Τίνος ιδέα ήταν το κίτρινο και το κόκκινο στην Β. Όλγας; Έλεος! Δεν είναι τυχαίο που οι μοναδικές εικόνες που κυκλοφορούν με πεζούς και ποδηλάτες στο δρόμο έχουν τραβηχτεί αργά το απόγευμα (δείτε τις σκιές). Όποιος δοκιμάσει να περπατήσει ή να ποδηλατήσει εκεί τη μέρα θα λιώσει. Παρακαλώ, ειδοποιήστε τους εργολάβους: το χρώμα πρέπει ν’ αλλάξει.

Ράβε-ξήλωνε-πλήρωνε
Γιατί πάνω στις γραμμές του τραμ; Αφού θ’ αλλάξει η διαδρομή του πεζόδρομου και του ποδηλατόδρομου όταν ξανακυκλοφορήσει το τραμ, γιατί να μη χαραχθούν μια και καλή στην τελική τους θέση; Γιατί να ξοδεύουμε εργατικά για να ξεστρώσουμε τις ρητίνες από τις ράγες και να στρώσουμε νέες αλλού, με ακόμη περισσότερα έξοδα;

Προστασία και ηρεμία
Γιατί πεζόδρομος και ποδηλατόδρομος στη μέση;  Πεζόδρομοι και ποδηλατόδρομοι αποτελούν φυσική συνέχεια του πεζοδρομίου. Η διεθνής πρακτική συμφωνεί: πουθενά δεν θα τους δείτε στη μέση του δρόμου.
Κάθε διάσχιση είναι ένας επιπλέον κίνδυνος που είναι καλύτερο να αποφεύγεται, όσο είναι δυνατόν. Άλλωστε, ανάμεσα σε δύο ρεύματα κυκλοφορίας, ο πεζός ή ποδηλάτης είναι εκτεθειμένος από δύο πλευρές ενώ αν είναι στην άκρη του δρόμου, μόνο από μία.
Το περπάτημα και η ποδηλασία στην άκρη του δρόμου είναι πιο ασφαλή (και δεν γίνεται το κεφάλι σου περισκόπιο).

Καυσαέρια
Έχετε προσέξει ότι όλα τα αυτοκίνητα (εκτός από τα γιαπωνέζικα, εκεί οδηγούν ανάποδα) έχουν την εξάτμιση αριστερά; Γιατί; Για να εκπέμπονται τα καυσαέρια όσο το δυνατόν πιο μακριά από τους πεζούς. Ποιος θέλει να περπατά ανάμεσα σε δυο σειρές εξατμίσεων;

ΑμεΑ
Το 10% από εμάς είναι ανάπηροι. Πολλοί άλλοι είμαστε «εμποδιζόμενα» άτομα: γονείς με μικρά παιδιά, με μωρά σε καροτσάκια, τραυματίες, ηλικιωμένοι, ταξιδιώτες με βαλίτσες, κτλ.
Πού είναι οι προβλέψεις για εμάς; Πώς θα φτάσουμε στον πεζόδρομο με συγκοινωνίες που δεν είναι προσβάσιμες; Πώς θα μπούμε σε έναν πεζόδρομο που έχει κράσπεδα; Πώς θα παρκάρουμε, αφού δεν βλέπουμε να δημιουργούνται θέσεις στάθμευσης ΑμεΑ;

 

Διασταύρωση Β. Όλγας και Αμαλίας: εκτός από την απόθεση των υλικών, η διάβαση δεν διαθέτει ράμπα ή οδηγό τυφλών. Απέναντι, το πεζοδρόμιο δεν είναι προσπελάσιμο για όποιον θα ήθελε να συνεχίσει προς τον πεζόδρομο της Αρεοπαγίτου.

Παραβιάσεις
Έχουμε κουραστεί να το λέμε: πεζόδρομος που δεν μπορείς να περπατήσεις με το ταίρι σου αγκαλιά χωρίς να κοιτάζεις πίσω από την πλάτη σου, δεν είναι πεζόδρομος. Όταν πάνω στη γλύκα του φιλιού σε διακόπτουν μαρσαρίσματα, τότε για ποια πεζοδρόμηση μιλάμε; Πού θα παίξουν τα παιδιά, όταν κάθε λίγο και λιγάκι περνά αυτοκίνητο ή μηχανάκι;
Τι θα γίνει λοιπόν με τους νέους πεζο-ποδηλατό-δρομους; Θα καταντήσουν βολικές παρακαμπτήριες για τους ασυνείδητους, όπως η Κοραή, η Μακρυγιάννη, η Αρεοπαγίτου και τόσοι άλλοι;
Ή θα επιτηρούνται αποτελεσματικά ώστε να γίνουν παράδεισος για όλους;

Δημοκρατία
Φοβάμαι όλα αυτά που θα γίνουν για ’μένα χωρίς εμένα.
Ο κόσμος δυσπιστεί και δικαίως. Θυμάστε να συμμετείχατε ποτέ σε έρευνα κοινού για το αν και ποιες αλλαγές θέλετε στην Αθήνα; Κάπου διάβασα πως το 70% των διαδρομών στο κέντρο είναι απλή διάσχιση, από ανθρώπους δηλαδή που ούτε μένουν ούτε δουλεύουν στον Δήμο Αθηναίων. Ούτε αυτοί ρωτήθηκαν. Έγινε διαγωνισμός; Αναρτήθηκαν οι προτάσεις; Ζητήθηκαν απόψεις;
Οι αποφάσεις πάρθηκαν (Πότε; Πώς; Με ποια κριτήρια;) και ανακοινώθηκαν.
Είναι αλήθεια πως κάποτε, αν ρωτούσες τον μέσο Αθηναίο αν θέλει την Ερμού και την Αρεοπαγίτου πεζοδρομημένη, θα απαντούσαν όχι. Αποδείχτηκε όμως πως οι εμπνευστές τους είχαν δίκιο.
Παρόλα αυτά, φαΐ που δεν ζήτησες, κάθεται στο στομάχι. Ας ελπίσουμε πως ο χρόνος θα αποδείξει την ορθότητα των νέων παρεμβάσεων. Μόνο έτσι το κοινό, που τώρα δυσανασχετεί, θα τις υιοθετήσει.

_______________

Ενημέρωση:
Δεν το ήξερα όταν το έγραφα, αλλά προφανώς υπήρχε ήδη πρόταση για τη Σόλωνος. Κρίμα που δεν εφαρμόστηκε, γιατί ο δρόμος σίγουρα χρειάζεται μείωση, όχι αύξηση του κυκλοφοριακού φόρτου:

Ενημέρωση 2, Ιούλιος 2020:

Οι πεζοδρομήσεις στολίστηκαν με ζαρντινιέρες με φυτά, τα οποία όμως ξεράθηκαν στο λιοπύρι του καλοκαιριού. Το χρώμα ξέβαψε, ενώ οι Αθηναίοι ακόμη να αγκαλιάσουν το έργο.

 

 

Ενημέρωση 3, Σεπτέμβριος 2020:
Ο Δήμαρχος Αθηναίων, κ. Μπακογιάννης, παραδέχτηκε σε συνέντευξή του πως η Πεζοδρόμηση της Πανεπιστημίου ήταν ένα πείραμα, το οποίο δεν πέτυχε τόσο όσο περίμενε και ανακοίνωσε πως "εντός του 2021 θα ξεκινήσουν νέα έργα για μία μόνιμη, μεγάλης κλίμακας, ανάπλαση της κεντρικής οδικής αρτηρίας της πρωτεύουσας, σε όλο το μήκος της, μέχρι την Ομόνοια".