Πώς σχεδιάζουμε πόλεις με λιγότερα θύματα από τροχαία

Τι κοινό έχουν το Τόκιο, η Στοκχόλμη, το Λονδίνο, το Παρίσι, το Βερολίνο και το Χονγκ Κονγκ; 

Είναι από τις πιο ασφαλείς πόλεις στον κόσμο, όσον αφορά τους θανάτους από τροχαία.

Στο Τόκιο ζουν 13 εκατομμύρια, στο Λονδίνο 8,6, και στο Χονγκ Κονγκ 7,2 εκατομμύρια άνθρωποι. Κι όμως, στο Τόκιο αναφέρνονται μόλις 1,3 νεκροί από τροχαία ανά 100 χιλιάδες κατοίκους, ενώ στο Λονδίνο 1,6 και στο Χονγκ Κονγκ 1,8, αντίστοιχα.

(Συγκριτικά, στη χώρα μας, σ’ ολόκληρη την επικράτεια, αναφέρονται 12,2 νεκροί ανά 100 χιλιάδες κατοίκους.*)

Πώς είναι δυνατόν; Σύμφωνα με μια αναφορά του 2015 από το Ινστιντούτο Παγκοσμίων Πόρων*, τα στοιχεία αυτά δεν είναι τυχαία, αλλά το αποτέλεσμα συγκεκριμένων μέτρων και επιλογών. Η αναφορά υποστηρίζει πως οι στρατηγικές σχεδιασμού που έχουν ακολουθηθεί σ’ αυτές τις πόλεις θα πρέπει να χρησιμεύσουν ως παράδειγμα προς μίμηση για όλες τις πόλεις του κόσμου.

Οι θάνατοι από τροχαία – ιδιαίτερα μέσα και γύρω από τα αστικά κέντρα – έχουν αρχίσει να γίνονται ένα από τα πιο κρίσιμα προβλήματα δημόσιας υγείας του 21^ου αιώνα. Ήδη κάθε χρόνο πάνω από 1,24 εκατομμύρια άνθρωποι πεθαίνουν σε τροχαία στον κόσμο. Τα τροχαία είναι η πρώτη αιτία θανάτου για τις ηλικίες μεταξύ 15 και 29 ετών, δηλαδή για ανθρώπους που θα είχαν πολλά παραγωγικά χρόνια μπροστά τους. Για τις ηλικίες από 5 ως 14 ετών τα τροχαία είναι η δεύτερη αιτία θανάτου. Πάνω από το ¼ των θυμάτων είναι πεζοί και ποδηλάτες. Καθώς τα αστικά κέντρα διογκώνονται, ενώ ο αριθμός των αυτοκινήτων αυξάνει, οι ερευνητές προβλέπουν ότι ως το 2030 τα τροχαία θα είναι η πρώτη αιτία θανάτου παγκοσμίως.

Τι μπορεί να γίνει για ν’ ανατραπεί η τάση αυτή; Οι συντάκτες της αναφοράς παραθέτουν μια σειρά σχεδιαστικών παρεμβάσεων που έχουν αποδειχθεί αποτελεσματικές σε διάφορες πόλεις του κόσμου:

Αποφυγή της αστικής εξάπλωσης. Όσο πιο εκτεταμένες είναι οι πόλεις, τόσο αυξάνονται οι αποστάσεις και οι χρόνοι μετακίνησης. Μικρά τετράγωνα και συγκέντρωση των οικιστικών μονάδων και των εμπορικών δραστηριοτήτων σε συμπαγείς ενότητες, επιτρέπει τη μετάβαση των κατοίκων στα μέσα μαζικής μεταφοράς με τα πόδια και μειώνει την εξάρτηση από ιδιωτικά οχήματα. Η ανάπτυξη εκτεταμένων προαστίων με  μεγάλες αποστάσεις ανάμεσα στις οικίες και τις υποδομές έχει το ακριβώς αντίθετο αποτέλεσμα. Π.χ. η εκτεταμένη Ατλάντα αναφέρει 9,7 θανάτους ανά 100 χιλιάδες κατοίκων, ενώ η πιο πυκνοκατοικημένη Νέα Υόρκη μόλις 3,2.

(Είναι προφανές πως στην Ελλάδα της πολυκατοικίας, η πυκνή κατοίκηση έχει ήδη επιτευχθεί. Αυτό που λείπει για να μειωθούν οι μετακινήσεις με ΙΧ είναι η εύκολη μετάβαση προς αποτελεσματική συγκοινωνία)

• Μείωση των επιτρεπόμενων ταχυτήτων. Όσο γρηγορότερα κινούνται τα οχήματα, τόσο πιθανότερη είναι η θανατηφόρα έκβαση οποιουδήποτε τροχαίου. Η αναφορά προτείνει τη χρήση μέτρων μείωσης της ταχύτητας, όπως σαμαράκια, υπερυψωμένες διαβάσεις πεζών, επέκταση πεζοδρομίων στις διασταυρώσεις κτλ.
• Δημιουργία δρόμων για ανθρώπους, όχι μόνο για οχήματα. Άνετες νησίδες, φαρδιά πεζοδρόμια, πλατείες και ποδηλατόδρομοι είναι βασικά συστατικά ενός περιβάλλοντος που μειώνοντας την κυριαρχία του αυτοκινήτου περιορίζει τα θανατηφόρα τροχαία.
• Ασφαλή, προσβάσιμα και φθηνά δημόσια Μέσα Μαζικής Μεταφοράς. Αν πληρούν αυτές τις προϋποθέσεις οι άνθρωποι θα τα χρησιμοποιούν. Αναφέρεται το παράδειγμα της πόλης Belo Horizonte, στη Βραζιλία, η οποία εισήγαγε ένα σύστημα λεωφορείων ταχείας κυκλοφορίας, ανακατασκευάζοντας δρόμους για να κάνει την πρόσβαση ως τις στάσεις ασφαλή. Η επιβατική κίνηση ανέρχεται σε 700,000 άτομα ημερησίως. Τέτοια συστήματα, υποστηρίζουν οι ερευνητές, μπορούν να μειώσουν τους θανάτους και τραυματισμούς από τροχαία κατά το ήμισυ.
• Χρήση προηγμένης τεχνολογίας για να εντοπιστούν προβληματικά σημεία και να σχεδιαστούν λύσεις. Με τα σύγχρονα συστήματα συλλογής και επεξεργασίας πληροφοριών, η ανάλυση των δεδομένων είναι πολύ ευκολότερη, πράγμα που επιτρέπει στις αρχές να χρησιμοποιήσουν τα διαθέσιμα κονδύλια στα σημεία εκείνα που εντοπίζεται ο υψηλότερος κίνδυνος για τους πολίτες.

«Οι πόλεις και οι δρόμοι μπορούν να σχεδιαστούν για να προστατεύουν ζωές ή μπορούν να παραμείνουν ως έχουν, θέτοντας σε κίνδυνο εκατοντάδες εκατομμύρια ανθρώπους, σε μικρές και μεγάλες πόλεις» ανέφερε ο Ani Dasgupta, του Ινστιτούτου. «Η αναφορά αυτή υποστηρίζει, τεκμηριωμένα, πως αν εφαρμοστεί στρατηγικός σχεδιασμός και ληφθούν τα κατάλληλα μέτρα, οι ζωές αυτές μπορούν να προστατευθούν.»
 

*  World Resources Institute (WRI)

Πηγή: http://www.citylab.com/design/2015/07/the-keys-to-designing-cities-with-fewer-traffic-fatalities/399686/