Ακατάλληλα πεζοδρόμια και προτάσεις

Χτές πήρα στα χέρια μου δύο φωτογραφίες, η μία από Βριλήσσια (από τον Γ.Κ.) και η άλλη από Ζωγράφου (από τη Χ.Ν.).

Και οι δυο δείχνουν καινούρια πεζοδρόμια, φτιαγμένα μετά το 2004, χρονιά που μπήκαν ουσιαστικά σε εφαρμογή οι "ευρωπαϊκές" διατάξεις για την προσβασιμότητα και άλλα παρόμοια, που θεωρούνται γραφικά σ' αυτό τον τόπο των υπερηρώων, όπου κανείς δε γερνά, δεν τραυματίζεται, δεν αντιμετωπίζει πρόβλημα.

Οι "Μαμάδες στο δρόμο" (μαζί με άλλους 47 αναγνώστες και αναγνώστριες που έστειλαν τις απόψεις τους) διέκριναν τα ακόλουθα βασικά προβλήματα:

1.      Οι αναθέσεις έργων γίνονται με άγνωστα κριτήρια, τα οποία συχνά δε λαμβάνουν υπόψη τις ανάγκες των πολιτών. Επιπλέον, οι αναθέσεις γίνονται με αδιαφανείς διαδικασίες.

2.      Οι εργολάβοι είτε δεν ξέρουν να εφαρμόσουν τους κανονισμούς είτε αδιαφορούν γι αυτούς. Οι δημοτικές αρχές δεν έχουν τη θέληση ή τη δυνατότητα να επιβλέψουν το έργο, με αποτέλεσμα κακοτεχνίες.

3.      Τη στιγμή που απαιτείται εγγύηση για ένα ρολόι των 20 ευρώ, οι εργολάβοι παραδίδουν έργα χιλιάδων ή εκατομμυρίων, χωρίς καμία εγγύηση για την ποιότητά τους.

4.      Δεν υπάρχει κανένας κρατικός μηχανισμός κυρώσεων που να επιβάλλει στους εκτελεστές δημοσίων έργων τη σωστή τήρηση των υποχρεώσεών τους. Σε περιπτώσεις εξόφθαλμων παραβάσεων (υλικά εκτός προδιαγραφών κτλ) τα πρόστιμα είναι αμελητέα και οι δικαστικές διαδικασίες υπερβολικά αργές. Η απουσία κυρώσεων οδηγεί σε σωρεία κακοτεχνιών. Το πρόβλημα ξεπερνά την απλή ενόχληση, καθώς ορισμένες από αυτές αποτελούν κίνδυνο για τη σωματική ακεραιότητα των χρηστών του δρόμου. (Όλοι ξέρουμε για επικίνδυνα σημεία όπου διαρκώς σημειώνονται ατυχήματα. Η ύπαρξη τέτοιων σημείων δεν αποτελεί αμέλεια, αλλά έγκλημα. Η υψηλότερη υποχρέωση όλων των φορέων του κράτους είναι η προστασία της ζωής των πολιτών. Όλα τα άλλα είναι –ή θα έπρεπε να είναι– δευτερεύοντα.)

Μαζεύοντας ιδέες και σκέψεις, καταλήξαμε στις ακόλουθες προτάσεις:

1.      Η ανάθεση δημόσιων έργων θα πρέπει να γίνεται από τους πολίτες, με βάση τις ανάγκες τους.

¨    Οι δημότες (ή πολίτες, σε περίπτωση κρατικών έργων) θα προτείνουν τις περιοχές που έχουν ανάγκη παρέμβασης.

¨    Το δημοτικό συμβούλιο/υπουργείο θα επιλέγει μεταξύ των προτάσεων που έχουν υποβληθεί και θα προκηρύττει διαγωνισμό.

¨    Οι διαγωνισμοί θα γίνονται ανά τακτά χρονικά διαστήματα, πχ. στην αρχή κάθε τριμήνου, απογεύματα ή σαββατοκύριακα.

¨    Οι διαγωνισμοί θα ανακοινώνονται τουλάχιστον ένα μήνα πριν, με όλα τα μέσα που διαθέτει ο δήμος (αφισσοκόλληση σε όλα τα σχολεία, γυμναστήρια, πνευματικά κέντρα κτλ, καθώς και τυχόν εφημερίδες ή ιστοσελίδες) και ανάρτηση στο δημαρχείο όλων των προσφορών (με καλυμμένα στοιχεία).

¨    Οι πολίτες, και όχι το δημοτικό συμβούλιο (ή υπουργείο), θα επιλέγουν το είδος του έργου που θα γίνει και τον εργολάβο που θα το εκτελέσει.

¨    Η ψηφοφορία θα είναι έγκυρη μόνο εάν είναι παρόντες πάνω από 2000 πολίτες, αλλιώς η ανάθεση θα αναβάλλεται.

¨    Εάν ένα έργο δε συγκεντρώσει την πλειοψηφία των παρόντων, θα ακυρώνεται.

2.      Όλοι οι δήμοι θα υποχρεούνται να απασχολούν σε μόνιμη θέση έναν τουλάχιστον «επόπτη κινητικότητας», που θα πρέπει να είναι άτομο με ειδικές ανάγκες (Είναι αδύνατο για ένα σωματικά ικανό άτομο να αντιληφθεί τα προβλήματα πρόσβασης, εκτός εάν προηγηθεί ειδική εκπαίδευση – κάτι που σήμερα δεν υπάρχει. Επιπλέον, το μέτρο αυτό αντιμετωπίζει ένα μικρό μέρος της ανεργίας που μαστίζει τους αναπήρους, θέτοντας παράλληλα τις ειδικές τους ικανότητες στην υπηρεσία του συνόλου.)

¨    Οι επόπτες κινητικότητας θα καθοδηγούν τους εργολάβους κατά τη διάρκεια ενός έργου.

¨    Θα έχουν το δικαίωμα να επιβάλλουν την επανάληψη μιας εργασίας σε περίπτωση που δεν έχει γίνει σωστά.

¨    Θα εκδίδουν πιστοποιητικό προσβασιμότητας, το οποίο θα αναρτάται σε δημόσιο χώρο.

¨    Εφόσον δεν προσβληθεί το πιστοποιητικό εντός ενός μήνα, θα εξοφλείται ο εργολάβος.

¨    Επιπλέον οι επόπτες θα πραγματοποιούν ελέγχους σημειώνοντας παραβάσεις και προτείνοντας σημεία στα οποία θα απαιτηθεί μελλοντική παρέμβαση.

3.      Οι εργολάβοι θα υποχρεούνται να εκδίδουν εγγύηση πέντε τουλάχιστον ετών για κάθε έργο.

¨    Σε περίπτωση που παρατηρηθούν κακοτεχνίες ή παραλείψεις μέσα σε αυτό το διάστημα, θα υποχρεούνται να τις επισκευάσουν με δικά τους έξοδα.

4.      Θα υπάρχει ειδικό αρχείο εργολάβων (αντίστοιχο με τον Τειρεσία για τους επιχειρηματίες), στο οποίο θα καταγράφονται τα ονόματα όσων παραδίδουν έργα με διαπιστωμένες κακοτεχνίες ή εναντίον των οποίων εκκρεμεί αγωγή για κακοτεχνία.

¨    Εργολάβοι (ή εταιρείες) των οποίων το όνομα βρίσκεται στη λίστα θα αποκλείονται αυτόματα από κάθε δημόσιο έργο. Το μέτρο αυτό έχει σκοπό να «ενθαρρύνει» τη συμμόρφωση με τους κανονισμούς.

Οι παραπάνω προτάσεις, καλές ή κακές, παρουσιάζουν δύο προβλήματα:

Το πρώτο είναι ότι προϋποθέτουν νομοθετική ρύθμιση, η οποία φυσικά θα πρέπει να γίνει από τη νομοθετική αρχή. Δυστυχώς, οι εμπειρία δείχνει ότι οι νομοθέτες αυτού του κράτους τείνουν να λειτουργούν με κριτήρια άλλα από το κοινό συμφέρον. Κατά συνέπεια, είναι εξαιρετικά απίθανο ότι θα βρεθούν εκπρόσωποι του ελληνικού λαού που θα προτείνουν τέτοια μέτρα, κι ακόμη λιγότερο ότι θα βρεθεί κοινοβουλευτική πλειοψηφία που θα τα ψηφίσει.

Το δεύτερο πρόβλημα είναι ότι απαιτούν τη συμμετοχή του κοινού. Ωστόσο, η νεοελληνική πολιτική εμπειρία, δεν ενθαρρύνει τους έλληνες να συμμετέχουν στα κοινά. Το αντίθετο, κάθε ιστορική ή πρόσφατη μνήμη, φαίνεται να αποθαρρύνουν τους πολίτες από κάθε συμμετοχή σε πολιτικές διαδικασίες. Ο έλληνας πολίτης διακρίνεται από εσωστρέφεια, απασχολούμενος αποκλειστικά με τις ανάγκες του δικού του κύκλου, δηλαδή του στενού οικογενειακού και φιλικού περιβάλλοντος. Στην πλειοψηφία τους οι έλληνες αδυνατούν να πιστέψουν πως οποιαδήποτε πράξη τους μπορεί να οδηγήσει σε απτό αποτέλεσμα, πράγμα που οδηγεί σε αδράνεια και κυνική μοιρολατρεία. Η αντίδραση αυτή φυσικά αποτρέπει οποιαδήποτε αλλαγή στα πράγματα του τόπου, διαιωνίζοντας και επιδεινώνοντας την υπάρχουσα κατάσταση

Οι «Μαμάδες στο Δρόμο» και οι φίλοι τους, αναγνωρίζουν ότι, ώσπου να παρουσιαστεί κάποια μεταβολή στα δύο παραπάνω προβλήματα, οι προτάσεις τους έχουν ελάχιστες πιθανότητες να εφαρμοστούν. Παρόλα αυτά τις καταθέτουμε εδώ, με την πεποίθηση ότι οι φίλοι και αναγνώστες μας ανήκουν στους πολίτες που ενδιαφέρονται και δρουν. Πιστεύουμε στην αξία της δράσης, ακόμη κι αν το αποτέλεσμα φαίνεται αδύνατο ή μακρινό. Στη χειρότερη περίπτωση, οι πράξεις μας δε θα αλλάξουν τίποτα. Στην καλύτερη όμως, θα έχουμε καταφέρει να βελτιώσουμε αυτή τη γωνιά του κόσμου για τα παιδιά μας.

Εσείς τι πιστεύετε; Συμφωνείτε με τις προτάσεις μας; Διαφωνείτε; Τις βρίσκετε επαρκείς ή όχι; Έχετε να προτείνετε κάτι ακόμα;