Μαμά στο δρόμο Νο 7: Στη Μεσογείων

Οι φωτογραφίες τραβήχτηκαν στη λεωφόρο Μεσογείων, δίπλα στο Νοσοκομείο Γ. Γεννηματάς. Εκεί η ζήτηση για θέσεις είναι τεράστια, λόγω του σταθμού του Μετρό εκεί κοντά. Όμως δεν υπάρχει καμία αστυνόμευση, καμία επίβλεψη των οδηγών που καταλήγουν ν’ αφήνουν τ’ αυτοκίνητά τους όπου μπορέσουν.


Το αποτέλεσμα μπροστά μας: αυτή η μαμά με το καρότσι αδυνατεί ν’ ανέβει με το παιδί από τη διάβαση, γιατί μπροστά της είναι παρκαρισμένο φαρδιά-πλατιά ένα αμάξι που κλείνει το πέρασμα. Έτσι, αναγκάζεται να παρακάμψει το αυτοκίνητο βγαίνοντας στο ρεύμα ανόδου της Μεσογείων (που όλοι ξέρουμε ότι είναι δρόμος ταχείας κυκλοφορίας) για να μπορέσει από εκεί ν’ ανεβάσει το καρότσι στο πεζοδρόμιο.

Βεβαίως, τα καρότσια δεν ανεβαίνουν αυτόματα τα σκαλιά με αποτέλεσμα –ώσπου να ολοκληρώσει τη μανούβρα– η μαμά και το παιδί να βρίσκονται στο έλεος του όποιου γκαζοφονιά θ’ ανεβαίνει τρέχοντας και δε θα προλάβει να ελέγξει το αμάξι του.

Το ίδιο σκηνικό θα επαναληφθεί και στην επόμενη διάβαση, και στην επόμενη, ώσπου τελικά να φτάσουν στον προορισμό τους.Με λίγα λόγια, γυναίκα και παιδί παίζουν τη ζωή τους κορώνα-γράμματα, για να μπορέσουν κάποιοι ν’ αφήσουν τ’ αυτοκίνητά τους.

Μήπως είναι καιρός να συνέλθουμε και να αξιολογήσουμε τα πράγματα σωστά; Τι είναι τελικά πιο πολύτιμο, η θεσούλα ή η ζωή του παιδιού;

Και, τέλος πάντων, τι έχουμε πάθει και δε μας πιάνει τρόμος ή αγανάκτηση κάθε φορά που βλέπουμε μια τέτοια σκηνή;

Πεζοδρομιολογία Νο 4: Απόπειρα ερμηνείας

Τα πεζοδρόμια είναι μικρά, κακοφτιαγμένα και αδιάβατα.

Όπου υπάρχουν αντιμετωπίζονται ως βοηθητικοί χώροι για την απόθεση κάθε είδους αντικειμένων και την εκτέλεση κάθε είδους δραστηριοτήτων.

Τα ψυγεία του περιπτερά και τα τραπεζάκια της καφετέριας, τα καφάσια του μανάβη και τα αμάξια της έκθεσης αυτοκινήτων, οι κάδοι του δήμου και τα μπάζα του εργολάβου, οι γλάστρες των καλαίσθητων και τα σκουπίδια των ανάγωγων, αυτοκίνητα και μηχανάκια, τρέηλερ και κοντέηνερ, όλα βρίσκουν τη θέση τους στο πεζοδρόμιο.

Το μόνο που λείπει από την εικόνα είναι ο πεζός.
Οι πεζοί περνούν από τα πεζοδρόμια τελευταίοι.
Οι πεζοί έχουν το δικαίωμα να τα χρησιμοποιήσουν μόνο όταν και όπου δεν έχουν καταληφθεί από άλλες χρήσεις.
Οι πεζοί όμως είναι αυτοί που, όταν οδηγούν, θα παρκάρουν στο πεζοδρόμιο και τη διάβαση και που, όταν έχουν κάτι ν' αποθέσουν, θα το αφήσουν στο πεζοδρόμιο με κάθε φυσικότητα, χωρίς να νοιάζονται ιδιαίτερα αν εμποδίζουν την πρόσβαση.

Γιατί οι πεζοί στην ελλάδα δεν πηγαίνουν από το πεζοδρόμιο.
Οι πεζοί στη χώρα μας περπατούν στο δρόμο.
Δεν είναι παράξενο, δεν είναι σπάνιο, όλοι χρησιμοποιούμε το πεζοδρόμιο κι όλοι βγαίνουμε στο δρόμο χωρίς δεύτερη σκέψη.
Μας έχει γίνει δεύτερη φύση.

Πού να οφείλεται το φαινόμενο;
Είναι άραγε αποτέλεσμα της άναρχης δόμησης και της ανυπαρξίας πεζοδρομίων στις πόλεις;
Ή μήπως το φαινόμενο πηγαίνει πιο βαθιά;
Ποιά είναι άλλωστε η αιτία γι αυτή την ανυπαρξία πεζοδρομίων;

Για σκεφτείτε...

Όταν οι πολεοδόμοι σχεδίαζαν πεζοδρόμια με πλάτος λίγων εκατοστών κι επέτρεπαν στα σπίτια (όχι πολυκατοικίες) της εποχής να φτιάχνουν σκάλες και σκαλοπάτια που καταλάμβαναν όλο σχεδόν το πλάτος τους, τι σκέφτονταν;

Είναι προφανές πως δεν προόριζαν τα πεζοδρόμια για χρήση από πεζούς.
Είναι προφανές πως οι πεζοί θα πήγαιναν από το δρόμο που τότε τον διέσχιζε το γαϊδούρι του κανατά και το καρότσι του παγοπώλη. Τα πεζοδρόμια σκοπό είχαν να προστατεύουν τα σπίτια από τις λάσπες, τον καιρό που κανείς δρόμος δεν ήταν ασφαλτοστρωμένος.
Τα καλοκαίρια οι νοικοκυραίοι κάθονταν εκεί για να πάρουν τον αέρα τους, κοιτάζοντας τα παιδιά που έπαιζαν στο δρόμο.

Οι ίδιοι οι νοικοκυραίοι που έχτιζαν τα σπίτια αυτά, δεν απόρησαν, δεν παραξενεύτηκαν, δε διαμαρτυρήθηκαν για τα σχέδια της πολεοδομίας.
Κανείς δε μπορούσε να διανοηθεί πως έπρεπε να υπάρχει ξεχωριστός χώρος για τους πεζούς.
Πώς θα μπορούσαν άλλωστε;

Με εξαίρεση την ακολουθία του Όθωνα και λίγους Κωνσταντινουπολίτες που είχαν κατέβει στην ελεύθερη Ελλάδα, κανείς έλληνας δεν είχε ζήσει σε μεγαλούπολη, με άνετες λεωφόρους που τις διέσχιζαν άμαξες.
Η συντριπτική πλειοψηφία των κατοίκων της χώρας είχαν έρθει από χωριά και συνέχισαν να έρχονται, πρόσφυγες και εσωτερικοί μετανάστες, ως τη δεκαετία του 1970 κι ακόμα αργότερα.
Αυτοί οι επαρχιώτες κάτοικοι της χώρας δεν απόρησαν, δεν παραξενεύτηκαν με μια κατάσταση που τους φαινόταν απόλυτα φυσική.
Ποιό χωριό ξέρετε με πεζοδρόμιο;
Τι να το κάνουν;
Στα στενά καλντερίμια των χωριών, δεν περνούσαν οχήματα που κινούνταν με ταχύτητα. Με εξαίρεση τις πόλεις, όπου περνούσαν κάρα με προϊόντα για τα παζάρια, στα περισσότερα χωριά οι δρόμοι είναι τόσο στενοί που δε χωρά να περάσει ούτε σούστα. Ποιος ο λόγος λοιπόν να υπάρξει χωριστός δρόμος για τους πεζούς; Το πολύ-πολύ να έκαναν στην άκρη όταν άκουγαν τα πέταλα από το μουλάρι του αγωγιάτη.

Όταν χαράχθηκε η Σταδίου, οι εφημερίδες της εποχής αποτυπώνουν την εντύπωση που έκανε στους κατοίκους μια τόσο μεγάλη, ίσια και φαρδιά λεωφόρος, με τόσο τεράστια πεζοδρόμια.
Τέτοιοι δρόμοι όμως ήταν σπάνιοι, ίσα-ίσα όσοι χρειάζονταν οι λιγοστοί εύποροι της νέας πρωτεύουσας για να πηγαινοέρχονται με τις άμαξές τους.

Γι αυτούς ήταν φτιαγμένες οι λίγες φαρδιές λεωφόροι και ο βασικός σκοπός των πεζοδρομίων ήταν να κρατούν τους πεζούς μακριά από τις ρόδες των αμαξιών και τα πόδια των αλόγων.
Πολύ αργότερα, όταν τα περισσότερα χωράφια είχαν πια χτιστεί και ο πληθυσμός της πόλης μεγάλωσε, τα πεζοδρόμια έγιναν χώρος για τις βόλτες της ανώτερης και της μεσαίας τάξης.

Ακριβώς δίπλα στους κεντρικούς δρόμους, οι κάτοικοι δεν είχαν ανάγκη από πεζοδρόμια. Δεν είναι τυχαίο που οι κάθετες της Πανεπιστημίου και της Σταδίου είναι στενοί δρόμοι με θεόστενα πεζοδρόμια. Εκεί δεν περνούσαν οχήματα πέρα από το κάρο της μετακόμισης, ή το καρότσι του παγοπώλη. Από το δρόμο περνούσαν οι νοικοκυραίοι που πήγαιναν στις δουλειές τους και οι πραματευτάδες που διαλαλούσαν τις πραμάτειες τους. Εκεί έπαιζαν τα παιδιά κι εκεί, στα τρίστρατα, στηνόταν το γαϊτανάκι και οι φωτιές του Άη-Γιάννη.

Όλα αυτά έπαψαν με την έλευση του αυτοκινήτου.
Για δοκιμάστε σήμερα να πηδήξετε φωτιές στις διασταυρώσεις. Για δοκιμάστε να χορέψετε γαϊτανάκι στις πλατείες.
Το αυτοκίνητο ήταν αυτό που ανέτρεψε την παράδοση αιώνων.
Το αυτοκίνητο ήταν αυτό που έκανε αναγκαία τη χρήση των πεζοδρομίων, γιατί ξαφνικά οι δρόμοι έγιναν επικίνδυνοι για τους πεζούς.
Το αυτοκίνητο ήταν αυτό που τελικά άλωσε κι αυτό ακόμη το υποτυπώδες πεζοδρόμιο, με αποτέλεσμα οι πεζοί να μη μπορούν να βαδίσουν ούτε εκεί.

Έτσι, ακόμη και σήμερα, η χρήση του πεζοδρομίου δεν έχει γίνει βίωμα στον έλληνα.
Ακόμη και τώρα βαδίζουμε στη μέση του δρόμου.
Η ανατροφή που μας έδωσαν οι γονείς κι οι παππούδες μας δεν αναιρέθηκε από τη νέα πραγματικότητα, αλλά ενισχύθηκε.
Μη βρίσκοντας πεζοδρόμιο να περάσει, ο έλληνας πεζός μαθαίνει -εξ απαλών ονύχων- να κυκλοφορεί στο δρόμο.
Το ίδιο διδάσκεται και η νέα γενιά, παρά τις προσπάθειές μας, παρά τα μαθήματα κυκλοφοριακής αγωγής στα σχολεία και τα ειδικά πάρκα.

Τα παιδιά που μεγαλώνουν σήμερα δε θα μάθουν ποτέ να πηγαίνουν από το πεζοδρόμιο αν αυτό δεν υπάρχει.
Θα συνεχίσουν να βαδίζουν στο δρόμο όποτε δε μπορούν να κάνουν αλλιώς, αλλά κι όποτε τους βολεύει.
Θα περπατούν στην άσφαλτο όχι μόνο γιατί είναι ελεύθερη από εμπόδια αλλά και γιατί έτσι έχουν συνηθίσει.

Όμως, όσο περισσότεροι πεζοί κινούνται στο δρόμο, τόσο αυξάνονται οι πιθανότητες να «συναντηθούν» με κάποιο όχημα και τόσο οι παρασύρσεις πεζών θα αυξάνονται.
Καθώς η κίνηση στην πόλη γίνεται όλο και χειρότερη, οι συνθήκες γίνονται όλο και πιο αντίξοες για τον πεζό και οι πιθανότητες δυστυχήματος διογκώνονται.

Αυτό θέλουμε;

Η Ελλάδα έχει ένα από τα μεγαλύτερα ποσοστά τροχαίων δυστυχημάτων στην Ευρώπη. Έχουμε άραγε την πολυτέλεια να χαραμίζουμε τους πολίτες μας σε συγκρούσεις που θα μπορούσαν να είχαν αποφευχθεί; Έχουμε την αναισθησία να αδιαφορούμε για τις ζωές που χάνονται στην άσφαλτο; Έχουμε την αφέλεια να πιστεύουμε ότι δεν κινδυνεύουμε όλοι να γίνουμε θύματα κάθε φορά που κατεβαίνουμε από το πεζοδρόμιο;
.

Πεζοδρομολογία Νο 3: Τι είναι τελικά ένα πεζοδρόμιο;

Μιλούσα τις προάλλες για τους ανθρώπους που άφησαν τα μπάζα στο πεζοδρόμιο, πιστεύοντας ότι τα βάζουν στην άκρη και δε θα ενοχλήσουν κανέναν.

Το παράδειγμα είναι ενδεικτικό. Αλήθεια, έχετε προσέξει ότι στη νοοτροπία του έλληνα το πεζοδρόμιο είναι σχεδόν σα να μην υπάρχει;

Μη με παρεξηγείτε, το πεζοδρόμιο είναι υπαρκτό και οι περισσότεροι από εμάς, όταν περπατούμε, θα επιλέξουμε το πεζοδρόμιο, αν υπάρχει, και όχι το δρόμο.

Αυτό που εννοώ είναι ότι, στο μυαλό των περισσότερων, το πεζοδρόμιο δε γίνεται αντιληπτό ως δρόμος, που πρέπει να μείνει ανοιχτός για διέλευση.

Αντίθετα, διαπιστώνουμε ότι τις περισσότερες φορές το πεζοδρόμιο γίνεται αντιληπτό ως μη-χρησιμοποιούμενος χώρος, ένα άδειο περιθώριο, κάτι σαν τα χαντάκια των δρόμων της παλιάς εποχής. Οι περισσότεροι δε φαίνεται να συνειδητοποιούν ότι πρέπει να μείνει ελεύθερο. Αντίθετα, μια που αντιμετωπίζεται ως κενός χώρος στη διάθεση του καθενός, χρησιμοποιείται ως ένα βολικό μέρος όπου είναι φυσικό και αποδεκτό ν’ ακουμπήσεις σχεδόν οτιδήποτε – αυτοκίνητα, γλάστρες, σκουπίδια, εμπορεύματα κοκ.

Θέλετε μερικά παραδείγματα;

Κλείνω εδώ, χωρίς άλλα σχόλια. Είναι άλλωστε περιττά - οι εικόνες μιλούν από μόνες τους.
Να είστε όλοι καλά και να προσέχετε στο δρόμο.
.

Πεζοδρομολογία Νο 2: Η άκρη του δρόμου

Τις προάλλες πήγαινα με τα παιδιά στην παιδική χαρά.

Για να φτάσουμε στο πάρκο πρέπει να περάσουμε απ’ αυτό το πεζοδρόμιο – μπορεί να μη φαίνεται στη φωτογραφία, αλλά ίσα-ίσα που χωράει ένα καρότσι, αν είναι αρκετά μικρό ώστε να ελίσσεται παρακάμπτοντας τα δέντρα.

Αυτή τη φορά έπρεπε να βγούμε στο δρόμο και η αιτία, όπως βλέπετε, ήταν αυτά τα μπάζα που κάποιοι μάστορες είχαν αφήσει δίπλα στον κάδο.

Κοιτάξτε τα: οι άνθρωποι δεν ήταν ασυνείδητοι – τα μάζεψαν όσο καλύτερα μπορούσαν και, αφού δε χωρούσαν στον κάδο, τα έβαλαν στην άκρη για να μην εμποδίζουν.

Ποιά άκρη όμως;

Ράμπες παρκαρίσματος 2

Αθήνα.
Μια πόλη πάνω σε λόφους, γεμάτη ανηφόρες και κατηφόρες.

Και μια που οι χώροι για παρκάρισμα είναι περιορισμένοι, όσοι οδηγούν σ' αυτή την πόλη έχουν γίνει άσσοι στο να εκμεταλλεύονται κάθε θέση, σε οποιαδήποτε κλίση.
Καμαρώστε τους:

σε ανηφόρες:

σε κατηφόρες:

σε δρόμους με κλίση:

σε δρόμους με μεγάλη κλίση:

Αφού λοιπόν οι αθηναίοι οδηγοί είναι μάστορες στο να παρκάρουν σε ανηφόρες και κατηφόρες, γιατί πρέπει υποχρεωτικά οι χώροι παρκαρίσματος να είναι ολόισιοι;

Δεν είναι παράλογο να ραχατεύουν αναπαυτικά τα οχήματα, ενώ οι άνθρωποι αγωνίζονται και στραβοπατούν σε πεζοδρόμια με απαράδεκτες κλίσεις;

Σίγουρα, με κάποιο τρόπο θα πρέπει ν' ανέβει (ή να κατέβει) το αμάξι στη θέση του. Αν υπάρχει διαφορά επιπέδων, κάπου θα πρέπει να κατασκευαστεί μια ράμπα ή κεκλιμένο επίπεδο.

Το θέμα είναι, γιατί ο ιδιοκτήτης του οικοπέδου φτιάχνει τη ράμπα στο δημόσιο χώρο; Γιατί το πεζοδρόμιο πρέπει ν' αλλοιωθεί για να εξυπηρετήσει το αμάξι του; Γιατί ο δημόσιος χώρος να τεθεί στην υπηρεσία ενός (ή λίγων) ιδιωτών;

Λύση υπάρχει, απλά είναι πιο δαπανηρή για τον εργολάβο, και γι αυτό την αποφεύγει: αντί να κάνει την κλίση στο πεζοδρόμιο, θα πρέπει να τη διαμορφώσει στο ισόγειο της πολυκατοικίας (ή του γκαράζ).

Υπάρχουν κάποιοι ευσυνείδητοι που το κάνουν:

Υπάρχουν και κάποιοι άλλοι όμως που θεωρούν ότι το πεζοδρόμιο είναι κι αυτό κομμάτι του οικοπέδου τους και μπορούν να το κάνουν ό,τι θέλουν:

Κάποιοι το παρακάνουν τόσο πολύ, που το πεζοδρόμιο δε μπορεί πια να χρησιμοποιηθεί από πεζούς. Η κλίση είναι τόσο μεγάλη που είναι αδύνατον να περπατήσει κανείς και οι πεζοί αναγκάζονται να βγουν στο δρόμο.

Κοιτάξτε: Πώς να περάσει κανείς απ' αυτή την πλαγιά;

Κι όμως, δεν είναι αδύνατο να σεβαστεί κανείς το πεζοδρόμιο. Το μόνο που χρειάζεται είναι να κάνει κανείς μια μικρή παραχώρηση:

Ο χώρος που διατίθεται για το παρκάρισμα δε θα είναι οριζόντιος, αλλά θα έχει κάποια κλίση.

Δεν είναι αδύνατο, υπάρχουν πολλοί που το κάνουν:

Άλλωστε, όπως είπαμε και παραπάνω, οι αθηναίοι είναι ικανοί να παρκάρουν σε οποιαδήποτε κλίση:

Γιατί τους απωθεί η ιδέα η πυλωτή τους να είναι λίγο ανηφορική;

.

Ενημέρωση: για περισσότερες ράμπες, δείτε εδώ, εδώ, εδώ κι εδώ.

Όχι τσάμπα!

Αν θέλεις να μείνεις κάπου για λίγο, πηγαίνεις σε ξενοδοχείο και πληρώνεις με τη βραδιά.

Αν θέλεις να μείνεις για κάμποσο καιρό, καλύτερα να νοικιάσεις διαμέρισμα. Αν μείνεις σ' ένα σπίτι τσάμπα το λένε κατάληψη και σε κυνηγά η αστυνομία.

Αν θέλεις ν' απλώσεις την κορμάρα σου κάπου να ξεκουραστεί χαζεύοντας τριγύρω κάθεσαι σε μια καφετέρια και πληρώνεις τον καφέ τέσσερα ευρώ.

Αν θέλεις να διαφημίσεις τα προϊόντα σου πληρώνεις για τη γιγαντοαφίσσα του δήμαρχου και την τέντα του κυρ-Μανόλη του περιπτερά.

Αν θέλεις να κάνεις προώθηση, πληρώνεις το μαγαζί που θα φιλοξενήσει το σταντ με τα προϊόντα σου. Όσο πιο μεγάλο το σταντ, τόσο πιο πολλά παίρνει το μαγαζί.

Αν θέλεις να κάνεις εκδήλωση κοινωνική γιατί παντρεύεσαι, αρραβωνιάζεις την κόρη σου, βαφτίζεις το παιδί σου ή κάνεις πάρτι για την εταιρεία, πρέπει να πληρώσεις το χώρο με τη βραδιά και πόσα τραπέζια θα κλείσεις.

Ακόμα κι όταν πεθάνεις, πρέπει να πληρώσεις για το χώρο που θα σε θάψουνε,αλλιώς σε ξεθάβουνε πριν προλάβεις να καλο-λιώσεις. Μακάβριο, αλλά αληθινό.

Με λίγα λόγια, ούτε δυο μέτρα τόπος δεν είναι τσάμπα σ' αυτόν τον τόπο.

Τότε γιατί να είναι τσάμπα το παρκάρισμα;

Είναι δυνατόν να έχεις ρόδα που κοστίζει χιλιάδες ευρώ, να δίνεις ένα σωρό λεφτά κάθε χρόνο για βενζίνη, χώρια τα τέλη κυκλοφορίας, ασφάλιστρα, σέρβις κτλ. και για το χώρο που θέλεις ν' αφήσεις το αμάξι σου να μη χαραμίζεις μία;

Τα σκάμε χοντρά για τα μπουζούκια και τις ταβέρνες, πληρώνουμε αδιαμαρτύρητα στα κλαμπ, ξετινάζουμε τις πιστωτικές μας για ρούχα και παπούτσια, αλλά αν δε μας φτάνουν να πληρώσουμε λιμουζίνα, τότε δε μας περισσεύουν ούτε για ταξί.

Όχι, είναι υποχρεωτικό να πάμε παντού με το κάρο, το αμάξι, την κουρσάρα μας και, αντί να το βάλουμε στο πάρκιν (γιατί μας κακοφαίνεται που θα πληρώσουμε πέντε ευρώ) το αφήνουμε φαρδύ-πλατύ στο πλησιέστερο πεζοδρόμιο νιώθοντας πολύ έξυπνοι που κάναμε οικονομία κι είμαστε και μάγκες.

Με λίγα λόγια ψοφάμε για επίδειξη, αλλά μας προδίδει η τσιγγουνιά. Από τη μια κάνουμε τους άνετους και τους ωραίους από την άλλη όμως μας δέρνει η καρμιριά κι ο φραγκοφονισμός.

Και μετά, έτσι, για επιδόρπιο, δηλώνουμε με αυταρέσκεια άξια τέκνα των αρχαίων μας προγόνων.

Αναρωτιέμαι, αυτοί οι πρόγονοι τι γνώμη θα είχαν άραγε για 'μάς;

Πάρκαρε μπροστά στην πόρτα!

Είναι Smart  (η μάρκα του αυτοκινήτου, όχι ο οδηγός). Θεωρητικά μπορεί να χωρέσει παντού, και χώρος υπήρχε στο πεζοδρόμιο.
Κι όμως, ο/η οδηγός έπρεπε να παρκάρει ακριβώς μπροστά στην πόρτα, με τέτοιο τρόπο που να μη μπορεί να μπει ή να βγει άνθρωπος, παρά μόνο πετώντας. Δεν είχε αφήσει χώρο ούτε για γάτα - μιλάω σοβαρά.
Κάποιος από την πολυκατοικία δεν άντεξε και του/της άφησε σημείωμα.
Κοιτάξτε τις φωτο, διαβάστε το σημείωμα και απολαύστε. Λυπάμαι μόνο που οι φωτογραφίες δεν είναι καλύτερες - μόλις που ξεχωρίζουν τα άσπρα κολωνάκια της εισόδου πίσω από το αυτοκίνητο.